İşletmeler için Nakit Akış Tablosu Hazırlama ve Analizi

Nakit Akış Tablosu Nedir?

Nakit akış tablosu; bir işletmenin belirli bir dönem içerisinde kazandığı ve harcadığı nakit miktarını gösteren tabloya denir. İşletmenin nakit giriş ve çıkışlarını gösterir ve finansal durumun değerlendirilmesine yardımcı olur. Yalnızca kar edildiğini anlamak için değil, işletmenin ne kadar nakite ihtiyacı olduğunu gösterdiği için önemli bir finansal araçtır.

Nakit Akışı Tablosu Neden Hazırlanır?

Nakit akış tablosu; işletmenin finansal durumunu anlaşılması, işletmenin elinde bulunan nakit miktarını ve nakit hareketlerini ayrıntılı bir şekilde göstermesi ve geleceğe yönelik kararlar almak için hazırlanır.

• İşletmenin likiditesini değerlendirmek için,
• Gerçek nakit durumunun anlaşılması için,
• Gelecek dönem için finansal planlama yapmak için,
• Bankalar ve yatırımcıların işletmeye kredi veya sermaye yatırımı yapmadan önce tabloyu incelemesi için,
• İşletmenin gereksiz harcamalarını belirlemek ve gider yönetimini optimize etmek için hazırlanır.

Nakit Akış Tablosunda Hangi Bilgiler Yer Almalıdır?

Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği kapsamında kabul edilen nakit akış tablosunda yer alan bilgiler şunlardır:

• Dönem başındaki nakit miktarı,
• Dönem içerisinde girişi yapılan nakitler,
• Dönem içerisindeki çıkışı yapılan nakitler,
• Dönem sonu sahip olunan nakit miktarı,
• Nakit miktarının artışı ya da azalış bilgileri detaylı olarak düzenlenmelidir.

Nakit Akış Tablosunun Bölümleri Nelerdir?

Nakit akış tablosu üç bölümden oluşur:

1. İşletme Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışları

   İşletme faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları, işletmenin temel gelir sağlayan faaliyetleriyle ilgili olduğu için net kar ve zarar hesaplamasında yer alan işlemlerden ve olaylardan kaynaklanmaktadır. Faaliyetlerden gelen nakit akışları diğer finansal verilerle birlikte ele alındığında ilerleyen dönemlerdeki gelecek nakit akışlarının tahmin edilmesine yardımcı olur. Vergi ödemeleri sebebiyle nakit akışları, finansal gelir ve giderlerden kaynaklanan nakit giriş ve çıkışları, maliyet ve ticari borçlarından kaynaklanan nakit çıkışları işletme faaliyetleri arasındadır.

2. Yatırım Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışları

   İşletmenin uzun vadeli yatırımlarıyla ilgili nakit giriş ve çıkışlarını gösterir. Genellikle sabit varlık alımı ve satışları kapsar. Nakit girişlerine; satılan taşınmaz, makine, ekipman gibi sabit varlıklar, yatırım amaçlı menkul kıymet satışları ve ortaklıklardan ve iştiraklerden elde edilen gelirler örnek gösterilebilir. Ar-Ge harcamaları, yeni makine, ekipman, bina ve taşınmaz alımları ve yatırım amaçlı menkul kıymet alımları ise nakit çıkışları kapsamındadır. Nakit akış tablosunun bu bölümü, işletmenin büyüme ve genişleme stratejilerini nasıl finanse ettiğini anlamaya yardımcı olur.

3. Finansman Faaliyetlerinden Kaynaklanan Nakit Akışları

   İşletmenin finansal kaynaklarını nasıl yönettiğini gösteren bu bölümde; Borçlanma, sermaye artışı veya temettü dağıtımı gibi işlemlere yer verilir. Alınan banka kredileri ve borçlanmalar, hisse senedi ihracıyla alınan fonlar gibi nakit girişleri ve kredi ödemeleri ve faiz giderleri, temettü ödemeleri gibi de nakit çıkışları yer alır. Bu bölüm, işletmenin borç yönetimi ve sermaye politikalarını değerlendirmek için önemlidir.

Nakit Akışı Tablosu Nasıl Hazırlanır?

Nakit akış tablosu, iki farklı yöntemle hazırlanabilir. Peki, nakit akış tablosu düzenlemede kullanılan yöntemler nelerdir?

1. Doğrudan Yöntem

   Doğrudan yöntemde, nakit giriş ve çıkışları doğrudan sınıflandırılarak raporlanır. Gelir ve giderler, nakit bazlı olarak sınıflandırılır ve işlem bazında hesaplanır. Bu sebeple gerçek nakit hareketleri daha şeffaf olarak görünür. Bu yöntem ile nakit akış tablosu hazırlama adımları şöyledir:

   1. Öncelikle faaliyetlerden gelen nakit akışları belirlenir. Bunlar müşterilerden gelen nakitler, ödenen maaşlar, işletme giderleri, vergi ödemeleri gibi işlemlerdir.
   2. İkinci adımda yatırım faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları belirlenir.
   3. Bir sonraki adımda finansman faaliyetlerinden kaynaklanan nakit akışları sıralanır.
   4. Son olarak yukarıdaki üç bölümün toplamı alınarak işletmenin nakit durumu belirlenir.

2. Dolaylı Yöntem

   Dolaylı yöntemde ise; nakit akışları net kâr veya zarar üzerinden hesaplanarak düzeltilir. Daha açıklayıcı olabileceği düşünülen doğrudan yöntem, gelir tablosu ve bilanço hesaplarından hareketle oluşturulur.

   1. İlk adımdan net kar ya da zarar verisi alınır. Dönem sonu başlangıç noktası olarak kabul edilir.
   2. İkinci adımda nakit girişi ve çıkışı olmayan kalemler düzeltilir.
   3. Üçüncü adımda ise faaliyet, yatırım ve finansman faaliyetleri için nakit akışları belirlenir.
   4. Son adımda ise faaliyet, yatırım ve finansman faaliyetlerinden gelen nakit akışları toplanarak toplam nakit artışı veya azalışı belirlenir.

Nakit Akışı Tablosu Hazırlarken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Nakit akış tablosu hazırlanırken, finansal durumun doğru ve eksiksiz yansıtılabilmesi için öncelikle nakit akışları faaliyet, yatırım ve finansman başlıkları altında doğru şekilde sınıflandırılmalıdır. Gelir ve giderlerin nakit bazlı hesaplanması gerekmektedir. Muhasebe kayıtlarında yer alan ancak henüz gerçekleşmemiş işlemler tabloya dahil edilmemelidir. Öte yandan amortisman gibi nakit çıkışı gerektirmeyen giderler net kardan ayrılarak düzeltilmelidir.

Nakit Akış Tablosu ile Gelir Tablosu Arasındaki Farklar Nelerdir?

Nakit akış tablosu ile gelir tablosu, amaçları, içerdikleri veriler ve hesaplanma yöntemlerine göre farklı tablolardır. Nakit akış tablosu belirli bir dönemde gerçekleşen nakit giriş ve çıkışları gösterirken, gelir tablosu belirli bir dönemdeki gelirleri, giderleri ve net kâr/zararını gösterir. Gelir tablosu işletmenin faaliyetlerinin ne kadar karlı olduğunu ölçerken, nakit akış tablosu işletmenin nakit yönetimi, ödeme kapasitesi ve gelecekteki nakit ihtiyaçları hakkında karar alıcılar için önemli bir kaynaktır.

Nakit akış tablosu, gerçekleşen nakit akışlarını gösterdiği için, nakit hareketinin ne zaman olduğunu doğrudan yansıtır. Örneğin, gelir tablosunda yer alan satış gelirleri, nakit olarak alınması durumunda nakit akış tablosunda yer alır. Gelir tablosunda ise satışlar fatura edildiği anda gelir olarak kaydedilir.

Nakit akış tablosu, işletmenin nakit durumunu doğrudan gösterirken, gelir tablosu işletmenin kârlılığını gösterir fakat nakit akışları hakkında doğrudan bir bilgi vermemektedir.