NACE Kodu Rehberi: NACE Kodu Sorgulama, Değiştirme Nasıl Yapılır?

İş kurma sürecinin olmazsa olmaz kavramlarından biri NACE kodudur. Yeni bir iş kurmak istiyorsanız öncelikle mutlaka yapacağınız faaliyetin dahil olduğu NACE kodunu öğrenmeniz gerekmektedir. NACE kodu, Avrupa Birliği’nde “Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflaması” anlamına gelmektedir. NACE kodu ile yapılan ticari faaliyetlere dair istatistikler tutulur, işlerin takibi yapılır, yasal süreçler ilerler. Ayrıca NACE kodu, işletmenin iş kolunun tehlike derecesini de gösterir. Bu tehlike derecesine göre alınması gereken iş güvenliği gereklilikleri bildirilir. Türkiye’de de çok önem verilen NACE kodu sürecine dair önemli detaylara bu yazımızda yer verdik.

NACE Kodu Nedir?

NACE kodu, Avrupa’da ekonomik faaliyetlere dair istatistikler üretilmesi ve yayılması için geliştirilen bir kodlama sistemidir. NACE ile her mesleğe bir kod belirlenerek, ekonomik faaliyetlerin dünya standartlarında tanımlanması ve karşılaştırılması sağlanır. Altı haneli olan NACE koduna altılı faaliyet kodu da denmektedir. NACE kodlama sistemi ile iş yerlerinin tehlike sınıfları öğrenilir. NACE’nin açılımı “Nomenclature des Activités Économiques dans la Communauté Européenne” yani “Avrupa Topluluğu’ndaki Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiksel Sınıflandırması”dır.

NACE Kodu Ne İşe Yarar?

İşletmelerin faaliyet alanını ve iş yeri tehlike sınıfını belirleyen NACE kodu sayesinde şirketler iş güvenliği önlemlerini alabilir. NACE kodu her şirkete, faaliyet alanı ve tehlike seviyesine göre verilir. Bu tehlikeli sınıfları şu şekilde sıralanmaktadır:

1. Az Tehlikeli: e-Ticaret, gıda, perakende gibi sektörler örnek gösterilebilir.
2. Tehlikeli: Boyama, imalat gibi işler örnektir.
3. Çok Tehlikeli: İnşaat, madencilik, tersane gibi sektörler bu sınıfa girmektedir.

Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfına giren işyerleri, çalışanlarına sürekli iş güvenliği uzmanlığı ve işyeri hekimliği hizmetleri sunmalıdır. Ancak 50’den az çalışanı olan az tehlikeli işyerleri ile kamuya ait işyerlerinde iş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi görevlendirme zorunluluğu 2024 yılına ertelenmiştir.

NACE Kodu Türkiye’de Kullanılıyor Mu?

Evet, NACE kodları Türkiye’de de kullanılmaktadır. Şirket kurulum sürecinde Ticaret Odası’na kayıt yaptırmadan önce NACE kodunu öğrenmeniz gerekir. Bunun yanı sıra Maliye Bakanlığı ve Gelir İdaresi Başkanlığı gibi bazı kurumlarda yapılacak bazı işlemlerde de NACE kodu kullanılmaktadır.

NACE Kodunu Kim Belirliyor?

Ülkemizde NACE kodu belirleme yetkisi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne aittir. Yönetmelik ve kanuni düzenlemeler çerçevesinde oda ve borsa üyelerinin ve buna bağlı mesleklerin NACE kodları, TOBB tarafından belirlenir.

NACE Kodunun Metodolojisi Nasıldır?

NACE kodunun ilk iki rakamı işyerinin faaliyet sınıflandırmasını temsil eder. Geri kalan son dört rakamı ise faaliyet alanlarının ne olduğunu gösterir. Örneğin;

“01.63 – Hasat sonrası bitkisel ürünler ile ilgili faaliyetler” maddesinde ilk iki rakam faaliyet sınıflandırmasını gösterir. Daha sonra bu sınıflandırma son dört rakamı değişerek aşağıdaki şekilde faaliyet alanlarına ayrılır. Her faaliyet alanı detaylı bir şekilde belirtilip ayrılmıştır. İşletmeler NACE kodlarını belirlerken bu detaylara dikkat etmelidir.

“01.63.01 – Hasat sonrası diğer ürünlerin ayıklanması ve temizlenmesi ile ilgili faaliyetler (pamuğun çırçırlanması ve nişastalı kök ürünleri hariç)
01.63.02 – Sert kabuklu ürünlerin kabuklarının kırılması ve temizlenmesi ile ilgili faaliyetler Tehlikeli
01.63.03 – Haşhaş vb. ürünlerin sürtme, ezme ve temizlenmesi ile ilgili faaliyetler” son dört rakam ise faaliyet alanlarını belirlemektedir.
01.63.04 – Mısır vb. ürünlerin tanelenmesi ve temizlenmesi ile ilgili faaliyetler
01.63.05 – Tütünün sınıflandırılması, balyalanması vb. hizmetler
01.63.06 – Nişastalı kök ürünlerinin ayıklanması ve temizlenmesi (patates vb.)
01.63.07 – Çırçırlama faaliyeti
01.63.90 – Hasat sonrası bitkisel ürünler ile ilgili diğer faaliyetler

Şirket Kuruluşunda NACE Kodu Belirtmek Zorunlu Mudur?

Evet, zorunludur. NACE kodu şirket kuruluşu sürecinde şirket ana sözleşmesine uyumlu olacak şekilde belirlenmelidir. Şirketler, NACE koduna göre devamlılıklarını sürdürmek ve faaliyetlerinde gerekli standartlara sahip olmakla yükümlüdür. İşletmeler, ticari hayatlarının sekteye uğramaması için mutlaka şirket ana sözleşmesindeki faaliyet alanlarını ve NACE kodlarının güncelliğini sağlamalıdır.

Şirketlerin NACE kodlarının doğru ve yapılan faaliyetler uyumlu olması çok önemlidir. Maliye Bakanlığı, vergi incelemelerini sektörel bazda NACE koduna göre yapmaktadır. Bunun yanında birçok kurum ve kuruluş kayıtlarını NACE koduna göre tutar ve teşvikler dahil tüm ödemeler NACE kodları baz alınarak yapılır.

NACE Kodu Listesi Nedir?

Güncel NACE kodu ve tehlike sınıfları listesine buradan indirerek ulaşabilirsiniz.

NACE Kodu Öğrenme Nasıl Yapılır?

NACE kodu, işyerinin SGK sicil numarasının 2. hanesinden sonra başlayarak 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. hanelerinden oluşmaktadır. NACE kodunuzu bu şekilde öğrenebilirsiniz.

Bunun dışında İnternet Vergi Dairesi’nden barkodlu vergi levhası alarak da NACE kodunu öğrenebilirsiniz. Ya da dilerseniz muhasebecinize de danışabilirsiniz.

NACE Kodu Sorgulama Nasıl Yapılır?

NACE kodu sorgulama işleminin birkaç yöntemi vardır. Dilerseniz, SGK sicil numaranızdan, vergi levhasından ya da bağlı bulunduğunuz ticaret odasının internet sitesinden öğrenebilirsiniz. Örneğin, İstanbul Ticaret Odası’nın internet sitesinden şu adımları izleyerek öğrenebilirsiniz:

1. www.ito.org.tr adresine giriş yaptıktan sonra “Tescil İlan Kuruluş > Sicil Kayıtları” başlıklarına tıklayın.
2. Ekrandaki listede firma ismini bulun ve “Firma Detay” kutucuğuna tıklayın.
3. Açılan detay sayfasında NACE kodu da görülecektir.

Hibe Desteği NACE Kodları Hangileridir?

KOSGEB, girişimci sayısının artması ve bu girişimcilerin kurduğu yeni işletmelerin hayatta kalmaları sağlamak amacıyla birtakım sektör ve meslek dallarını desteklemektedir. KOSGEB tarafından desteklenen iş kollarının NACE kodlarına buradan ulaşabilirsiniz. KOSGEB destekleri ve hibe programıyla ilgili detaylara ise “KOSGEB Nedir, Ne İşe Yarar? KOSGEB e-Ticaret Desteği” başlıklı içeriğimizden ulaşabilirsiniz.

e-Ticaret NACE Kodu Hangisidir?

e-Ticaret sektöründe faaliyet göstermek isteyen işletmelerinde vergi dairelerinden NACE kodu almaları gerekmektedir. e-Ticaret faaliyetlerinin dahil olduğu NACE kodu “47.91.14 – Radyo, Televizyon, Posta Yoluyla veya İnternet Üzerinden Yapılan Perakende Ticaret” olarak belirlenmiştir.

NACE Kodu Değişikliği Nasıl Yapılır?

Yapılan iş ile veya vergi levhasında bulunan kod ile ilgili herhangi bir uyuşmazlık veya değişiklik olması durumunda değişiklik talebinde bulunabilirsiniz. İnteraktif Vergi Dairesi’nde örneği bulunan “NACE Kodu Değişikliği Talep Dilekçesi” ile başvuru yapabilirsiniz. Bağlı bulunduğunuz vergi dairesi düzenlemeyi yapınca sistem üzerinden faaliyetinizle uyumlu olan NACE kodlu yeni vergi levhası sistem üzerinden almanız gerekir.

Yeni vergi levhasını bağlı bulunduğunuz odaya hitaben yazdığınız “NACE Kodu Değişikliği Dilekçesi” ile birlikte, Ticaret Sicili Gazetesi fotokopisi veya Ticaret Sicil Müdürlüğü Tescil Yazısı ve yetkili imzasıyla gelen evrakta imza sirküleri fotokopisini ekleyerek ilgili Ticaret/sanayi Odasına müracaat etmeniz gerekmektedir. Talebiniz uygun olması halinde NACE Kodu değişikliği hemen yapılmaktadır.

İşyeri Tehlike Sınıfı Nasıl Öğrenilir?

Faaliyet gösterdiğiniz alanın NACE kodu ile iş kolunun tehlike sınıfını öğrenebilirsiniz. Örneğin, e-ticaretin NACE kodu 47.91.14’dür. NACE kodunu aradığımız zaman e-ticaretin “Az Tehlikeli” sınıfına girdiğini görüyoruz.

İşyeri Tehlike Sınıfı Kaça Ayrılır?

Tehlike sınıfları, İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Tehlike Sınıfları Listesi Tebliği’ne göre 3 bölüme ayrılır:

1. Az Tehlikeli: Büro işleri, oteller, okullar, e-ticaret gibi…
2. Tehlikeli. Diş hekimliği, mobilya üretimi, et üretimi gibi…
3. Çok Tehlikeli: İnşaat sektörü, petrol istasyonları, hastaneler gibi…