Fizibilite Çalışması Nasıl Yapılır?
Bu yazımızda fizibilite çalışması sürecini, yapılması gereken aşamaları ve örnek bir fizibilite raporuna yer veriyoruz.
Fizibilite Ne Demek?
Fizibilite kelimesi; bir çalışmanın, projenin ya da girişimin gerçekleştirilme potansiyelini ve başarı potansiyelini değerlendiren analiz sürecini tanımlar. Bu analiz sürecinde; teknik, finansal, ekonomik, yasal ve operasyonel açılardan değerlendirme yapılır.
Fizibilite Çalışması Nedir?
Fizibilite çalışması belirli bir projenin veya girişimin uygulanmaya başlatılmasından önce tüm yönleriyle değerlendirilmesini, potansiyel risklerin ve fırsatların belirlenmesini sağlar. Örneğin, şehirde yeni bir AVM inşaatı projesinin fizibilite çalışması için;
- Öncelikle şehrin nüfusu ve demografik yapısı analiz edilir. Potansiyel müşterilerin ihtiyaç ve beklentilerini anlamak için hangi tür mağaza ve hizmetlerin daha çekici olacağı belirlenir.
- AVM’nin yapılacağı konuma yakın diğer AVM’lerin durumu, fiyat politikaları, hizmetleri ve eksiklikleri incelenir.
- AVM’nin inşa edileceğini en uygun yeri belirlenmesi için arazi durumu, ulaşım kolaylığı ve altyapısı gibi faktörler değerlendirilir.
- İnşaat, mühendislik ve mimarlık alanlarında gerekli uzmanlıklar belirlenir. Gerekli iş gücü ve personel adeti planlanır.
- AVM projesinin yapım maliyetleri, işletme maliyetleri gibi giderler detaylandırılır ve buradan elde edilecek kira gelirleri, otopark gelirleri, reklam gelirleri ve diğer potansiyel gelir kaynakları hesaplanır.
- İnşaat için gerekli izin ve ruhsatların planlaması yapılır ve standartlara olan uygunluğu kontrol edilir.
- Son olarak da AVM’nin işletim süreci, yönetim yapısı, operasyonel süreçler ve personel ihtiyaçları değerlendirilir.
Fizibilite Çalışması Aşamaları Nelerdir?
Fizibilite çalışmasının projenin farklı yönlerini incelemeyi ve her aşamada toplanan verileri analiz etmeyi amaçlayan aşamaları vardır:
- Pazar Analizi
Fizibilite çalışmasının ilk aşamasında faaliyet gösterilecek hedef pazarın boyutu, potansiyel, büyüme oranı analiz edilir. Üretilecek ürün ya da hizmetin pazardaki karşılığı değerlendilir ve hedef kitlenin ürün ya da hizmete olan ilgisi ölçülür. Ayrıca pazarda faaliyet gösteren diğer rakiplerin durumu da bu aşamada incelenmelidir. - Teknik Fizibilite ve Analiz
Fizibilite çalışması sürecinin bu aşamasında; işletmenin teknik yönleri ile eksiklikleri ve proje için gerekli olan teknoloji, ekipman ihtiyaçları belirlenir. Bu analiz süreci tabii ki ürünün çeşidine göre değişebilir. Örneğin, e-ticarette yeni bir ürün hizmete sunulacak ise üretimde kullanılacak ekipmanlar incelenip, internet altyapısı, web sitenin hızı ve durumu gibi etmenler kontrol edilmelidir. - Maliyet Analizi
Bir proje ya da girişim oluşturmak için öncelikle eldeki maliyetin doğru analiz edilmesi gerekmektedir. İhtiyaç duyulan bütçe tutarı, eldeki sermaye, yapılacak harcamalar gibi konuların doğru belirlenmesi önemlidir. - Yasal ve Düzenleyici Fizibilite
Proje gerçekleştirmeden önce gerekli tüm yasal izinler, ruhsatlar, lisanslar ya da düzenleyici süreçler belirlenmelidir. İşletmenin ya da projenin mevzuata uygunluğu kontrol edilmelidir. - Operasyonel İşletme Planı
Fizibilite çalışması sürecinin bu aşamasında işletmenin ya da projenin kısa ve uzun vadeli operasyonel planları yapılmalıdır. Bir işletme kuruluyorsa günlük operasyonların yönetilebilmesi için; personel ihtiyaçları, şirket kültürü, kurulacak departmanlar gibi kriterler belirlenmelidir. Bir proje gerçekleştirilecek ise; projenin tedarik zinciri yönetimi, lojistik gereksinimleri gibi süreçlerin planlanması önemlidir. - Risk Analizi
Projenin ya da girişimin karşılaşabileceği riskler ve belirsizlikler tespit edilmelidir. Bu risklerin gerçekleşme olasılığı ve beraberinde getireceği sorunlar öncesinde analiz edilmeli ve önlemler belirlenmelidir.
Fizibilite Raporu Nedir?
Fizibilite raporu, bir projenin veya girişimin gerçekleştirilme potansiyelini ve başarı şansını değerlendirmek için yapılan fizibilite çalışması sürecinde elde edilen sonuçları içeren bir belgedir. Çalışmanın ardından hazırlanan bu belge; projenin uygulanabilirliği hakkında bilgi verir.
Fizibilite Raporu Örneği
e-Ticaret sitesi açma projesi üzerinden örnek bir fizibilite raporu hazırlayalım:
- Özet: Bu rapor, giyim ürünlerinin satılacağı bir e-ticaret sitesi açma projesinin fizibilitesini değerlendirmek amacıyla hazırlanmıştır.
- Projenin Tanımı: Proje, çocuk giyim ürünlerinin satılmasıyla bir e-ticaret sitesi açmayı kapsamaktadır.
- Pazar Analizi: Çocuk giyim ve e-ticaret sektörü hızla büyüyen bir sektördür. Hedef pazar; 0-6 yaş arası çocuğu olan ailelerdir.
- Teknik Fizibilite: Projenin gerçekleşebilmesi için güçlü altyapısı olan bir e-ticaret platformu gereklidir. Ayrıca platformun mobil uyumlu olması önemlidir. Güvenli ödeme sistemleri ile de entegre edilmelidir.
- Maliyet Analizi: Web sitesi geliştirme, üretim ya da tedarik, depolama, pazarlama çalışmaları gibi maliyetler bulunmaktadır. (Buraya gelir tahminleri, finansman planlanması ve öngörülen nakit akışı gibi bilgiler eklenmelidir.)
- Yasal ve Düzenleyici Fizibilite: e-ticaret hukuku kapsamında e-ticaret sitelerinde olması gereken yasal sözleşmeler alınmıştır. Tüketici hakları ve veri koruma yasalarına uyumluluk kontroller edilmiştir. Çocuk ürünlerinin üretimine dair mevzuata uygunluk sağlanmıştır.
- Operasyonel İşletme Planı: Satış, müşteri hizmetleri, lojistik ve tedarik yönetimi süreçleri detaylandırılmıştır.
- Risk Analizi: Olası pazar riskleri, finansal riskler, tedarik zincirinde olabilecek aksaklıklar listelenmiştir. Risk azaltma ve yönetim planı yapılmıştır.
- Genel Değerlendirme: Projenin başarılı olma potansiyelinin yüksek olduğu öngörülmesi sebebiyle uygulanabilir olduğu sonucuna varılmıştır.
- Sonuç ve Öneriler.
e-Ticaret Şirketleri İçin Fizibilite Çalışması Neden Önemlidir?
E-ticaret şirketleri için fizibilite çalışması yapmak geleceği öngörmek ve başarı sağlayabilmek için önemlidir. e-Ticaret sektörü çok geniş ve rekabetin sıkı olduğu bir sektördür. Bu sebeple fizibilite çalışması yaparak hedef pazarın boyutunu, dinamiklerini ve büyüme potansiyelini anlamak önemlidir. Rakiplerin güçlü ve zayıf yönleri belirlenebilir, farklılaştırma stratejileri geliştirilebilir.
Fizibilite çalışması sayesinde maliyetler de detaylı bir şekilde analiz edilerek bütçe daha doğru kullanılır ve beklenen kar marjı hesaplanabilir.
Şirketin iş modeli, stratejileri ve operasyonel planları netleşir. Bu sayede işletmeler, uzun vadeli stratejik planlar yaparak sürdürülebilir bir büyüme sağlayabilirler.
Fizibilite çalışması kapsamındaki tüm süreçler işletmenin tüm yönlerini kapsamlı bir şekilde analiz ederek, riskleri en aza indirir ve başarı şansını artırır.