İhbar Tazminatı: Hesaplama, Vergilendirme, Zamanaşımı

İhbar Tazminatı Nedir?

İhbar tazminatı; işveren ya da işçinin iş sözleşmesini sona erdirirken uyması gereken yasal bildirim sürelerine aykırı davranmaları durumunda ödemeleri gereken tazminata denmektedir. İş Kanunu’na göre işçinin işten ayrılmadan, işverenin de çalışanı işten çıkarmadan önce belirli bir süre önceden karşı tarafa bildirim yapması gerekmektedir. Buna da “ihbar süresi” denir. İhbar süresi ile ilgili içeriğimize buradan ulaşabilirsiniz.

İhbar Tazminatı Hangi Durumlarda Ödenir?

İş Kanunu’nun 17.maddesine göre, belirsiz süreli iş sözleşmelerinin feshinden önce durumun diğer tarafa; belirlenen ihbar süreleri içerisinde bildirilmediği takdirde karşı tarafa ihbar tazminatı ödenmektedir.

İhbar Tazminatına Kimler Hak Kazanır?

İhbar tazminatına hem işçiler hem de işverenler belirli şartların meydana gelmesi durumunda hak kazanabilir. İş sözleşmesinin İş Kanunu’na aykırı bir şekilde bildirim süresine uyulmadan feshedilmesi halinde, sözleşmeyi fesheden taraf, karşı tarafa ihbar tazminatı ödemelidir.

İhbar Tazminatı Nasıl Hesaplanır?

İhbar tazminatı hesaplama işlemi çalışanın iş kıdemi baz alınarak hesaplanır. Aylık brüt maaş ve çalıştığı süre içerisinde aldığı yol yardımı, yemek parası, ikramiye gibi yan haklar toplanır ve 30 güne bölünerek günlük brüt ücret bulunur. Bu günlük brüt ücret ise ihbar süresinin gün sayısı çapılarak toplam ihbar tazminatı hesaplanır. Ayrıca bu tazminat tutarı gelir vergisi ve damga vergisine de tabidir. Hesap pusulası üzerinde bu vergilerin de gösterilmesi gerekir. Örnek bir ihbar tazminatı hesaplama işlemi yapacak olursak:

• Aylık brüt ücreti: 60.000 TL
• Günlük brüt ücret: 60.000 / 30 = 2.000 TL
• İhbar süresi: 4 hafta = 28 gün
• Brüt ihbar tazminatı: 2.000 TL x 28 = 56.000 TL

İhbar Tazminatı Hesaplamasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

İhbar tazminatı hesaplanırken öncelikle çalışanın işyerindeki çalışma süresi ve brüt ücretine dikkat edilmelidir. Çünkü hesaplama işlemi bu iki sayı üzerinden yapılmaktadır. Ayrıca prim, yol ve yemek gibi yan haklar da mutlaka hesaplamaya eklenmelidir.

İş sözleşmesinin feshi sırasında ihbar süresine uygun davranılıp davranılmadığı kontrol edilmelidir. Taraflar bu süreye uyarlarsa ihbar tazminatı hakkı doğmamaktadır. Ek olarak İş Kanunu’nun 25. maddesi gereğince, işçinin haklı nedenle işten çıkarılması durumunda işveren ihbar tazminatı ödemek zorunda değildir. Eğer çalışan deneme süresinde ise ve belirli bir süre içerisinde çalışan bir işçi ise de fesih durumunda ihbar tazminatı ödenmemektedir.

İhbar Tazminatı ile Kıdem Tazminatı Arasındaki Fark Nedir?

İhbar tazminatı ve kıdem tazminatı, iş ilişkilerinde farklı durumlarda ödenen iki ayrı tazminat türüdür. İhbar tazminatı bildirim süresine uyulmadığında, kıdem tazminatı ise işçinin kıdemi nedeniyle işten çıkarılması durumunda ödenir.

İhbar tazminatı, iş sözleşmesini sona erdiren tarafın yasal ihbar sürelerine uymaması durumunda ödenir. Bu tazminat, işveren ya da işçinin, karşı tarafa gerekli bildirimi yapmadan işten çıkma ya da çıkarma durumunda devreye girer. Amaç, taraflara iş ilişkisinin sonlanacağını önceden bildirerek hazırlık yapma fırsatı tanımaktır.

Kıdem tazminatı ise, işçinin belirli bir süre çalıştıktan sonra işten çıkarılması veya haklı bir nedenle işten ayrılması durumunda işveren tarafından ödenir. İşçinin işyerindeki kıdemi baz alınarak hesaplanan bu tazminat, en az bir yıl çalışmış olan işçilere ödenir ve işçinin hak edişi genellikle işten çıkarma, emeklilik veya askerlik gibi durumlarla ilişkilidir.

İhbar Tazminatı Vergilendirilir Mi?

Gelir Vergisi Kanunu‘na göre ihbar tazminatı vergilendirilir. Çünkü bu tutar da bir gelir olarak kabul edilir ve gelir vergisi ile damga vergisine tabidir. Ancak SGK primi kesilmemektedir.

İhbar Tazminatında Zamanaşımı Süresi Nedir?

İhbar tazminatında zamanaşımı süresi 5 yıldır. İş sözleşmesinin ihbar sürelerine uyulmadan feshedilmesi halinde ortaya çıkan ihbar tazminatı için zamanaşımı süresi de başlar. Bu zaman aşımı süresine, ihbar süresine uymayan işçi de işveren de tabidir. Taraflar ihbar tazminatı bildirimini 5 yıl içerisinde yapmak zorundadır.

İhbar Tazminatının Ödenmediği Durumlarda Ne Yapılır?

İhbar tazminatına hak kazanılmasına rağmen sorumlu kişi tarafından ödeme yapılmazsa, tazminat hakkı olan taraf dava açma hakkında sahiptir. İş Mahkemeleri Kanunu‘na göre bu davalar arabuluculuk kapsamına girer. Yani dava öncesinde arabulucuya başvurulur. Arabulucu süresinde tarafların anlaşamaması durumunda davalı taraf bir haftalık süre içerisinde anlaşmaya varılamadığını belirten tutanağı dava dilekçesine eklemelidir. Davalı taraf davada kıdem tazminatı, ödenmemiş fazla mesai ücretleri, yıllık izin ücreti, gibi başka işçilik alacakları da talep edebilmektedir. İhbar tazminatı davalarına İş Mahkemesi bakmaktadır.