Kısa Çalışma Ödeneği Sürecinde İşverenlerin Dikkat Etmesi Gerekenler

Kısa Çalışma Nedir?

İşyerleri ekonomik krizler, doğal afetler veya diğer olağanüstü durumlar nedeniyle iş yerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azaltmaya ya da durdurmaya gidebilir. Bu duruma “kısa çalışma” adı verilir.

Kısa Çalışma Ödeneği Nedir?

İşverenlerin olağanüstü durumlar nedeniyle çalışma sürelerini geçici olarak durdurduğu ya da azalttığı dönemlerde işçilere gelir desteği sağlanan uygulamaya kısa çalışma ödeneği denir. Bu süre boyunca işçilere gelir desteği verilir ve genel sağlık sigortası primleri ödenir.

Kısa çalışma ödeneği ile işverenlerin istihdamı koruyabilmelerine yardımcı olur ve çalışanların da işlerini kaybetmeden çalışmadıkları sürelerde geçimlerini sürdürebilmelerini sağlar. Örneğin, 2020 yılında gerçekleşen küresel salgın nedeniyle ülkemizde birçok işveren faaliyetlerini geçici süre boyunca azaltmış ya da durdurmuştur. Bu dönemlerde başvuruda bulunan işyerleri çalışanları kısa çalışma ödeneğinden yararlanabilmiştir.

Kısa Çalışma Ödeneği Şartları Nelerdir?

4857 sayılı İş Kanununun 63’üncü maddesine göre; bir işyerinde çalışma süresi haftada en çok 45 saat olmalıdır. Bir işyerinin kısa çalışma sürecine geçebilmesi için 1/3 oranında azaltılarak 30 saat veya altında haftalık çalışma süresinin olması gerekir.

Ancak bir işyerinde kısa çalışma ödeneğinin uygulanabilmesi için; işverenin genel ekonomik kriz, salgın ya da çeşitli zorlayıcı nedenlerden dolayı çalışma süresinin azaldığı ya da durduğu hususunda İŞKUR’a başvuruda bulunması gerekir. Başvurunun ardından İŞKUR müfettişleri tarafından yapılacak tespit çalışması sonrasında işyerine onay verilmektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği Kimlere Verilir?

Bu onayın ardından işçilerin kısa çalışma ödeneğinden yararlanması mümkündür. Ayrıca;

• Uygulamaya tabi tutulan işçinin kısa çalışmanın başladığı tarihte çalışma sürelerini ve prim ödeme şartlarını yerine getirmiş olması gerekir. Yani işçinin, kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son 3 yılda en az 450 gün prim ödemiş ise ödenekten yararlanma hakkı bulunmaktadır.
• İŞKUR müfettişleri tarafından yapılacak incelemenin ardından uygulamadan yararlanacaklar listesinde işçinin bilgilerinin bulunması gerekmektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği Ne Zaman Ödenir?

Kısa çalışma ödeneğinden yararlanmak için onay alan işyerlerinde çalışanlar her ayın 5’inde çalışmadığı süreler için ödemesini alabilmektedir.

Kısa Çalışmadan Ne Kadar Süreyle Yararlanılabilir?

Kısa çalışma süresi genellikle maksimum 3 ay olarak belirlenmiştir. Ancak bu süre Cumhurbaşkanı kararı ile 6 aya kadar uzatılabilmektedir. İşverenin normal işleyiş sürecine geçmesi durumunda İŞKUR’a bildirmesi gerekmektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği Hangi Durumlarda Kesilir?

Kısa çalışma ödenekleri belirli durumlarda süre tamamlanmadan kesilebilir. Buna neden olacak durumlar şunlardır:

• Çalışanın işe girmesi,
• Yaşlılık aylığı almaya başlaması,
• Silah altına alınması,
• Herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması,
• İş göremezlik ödeneği almaya başlaması.

Kısa Çalışma Ödeneği Miktarı Ne Kadardır?

İşsizlik Sigortası Kanunu’na göre; günlük kısa çalışma ödeneği, çalışanın son 12 aylık primine esas kazançları dikkate alınarak hesaplanır. Buna göre günlük ortalama kazancının %60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan ödeneğin miktarı, asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçmemektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği Miktarı Nasıl Hesaplanır?

Sigortalı çalışanın son 12 aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanır.

Kısa Çalışma Ödeneği Başvurusu Nasıl Yapılır?

İşverenler, kısa çalışma başvurularını e-Devlet üzerinden yapabilirler. İşçiler için de başvuruları işveren yapmalıdır. Eğer işverenin birden fazla şubesi varsa, her bir şube için ayrı ayrı başvuruda bulunulmalıdır. Tabii bu başvuruların yapılabilmesi için İŞKUR’a kayıtlı olmak şarttır.

Sistemdeki talep formunu doldurup kısa döneme dahil edilecek işçilerin listesi yapılmalıdır. Hazırlanan liste ve evraklar İŞKUR’a e-posta olarak gönderilir. Başvurunun ardından İŞKUR işletme için bir temsilci atar ve başvuru sonucu bu temsilci tarafından açıklanır.

Kısa Çalışma Ödeneği Almak İçin Gerekli Evraklar Nelerdir?

İŞKUR, işverenlerden başvurularını kanıtlayıcı belgeler istemektedir:

• Ücret bordroları, puantaj kayıtları, siparişlerin ya da anlaşmaların iptal edildiğini gösteren evraklar, üretim ya da satışın azaldığını kanıtlayan belgeler gibi, çalışma süresinin azaltıldığını veya faaliyetin tamamen durduğunu kanıtlayan belgeler,
• Resmi makamlar tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri kapsamına alındığını gösteren diğer belgeler.

Kısa Çalışma Ödeneği Başvurusunun Onaylanma Süreci Nasıldır?

Bir işyerinin ve çalışanlarının kısa çalışmaya geçebilmesi İŞKUR Yönetim Kurulu tarafından değerlendirilerek karara bağlanır. Yapılan başvurular, uygunluğunun tespiti için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Rehberlik ve Teftiş Grup Başkanlıklarına gönderilir. Müfettişler tarafından yapılacak tespit çalışmalarının sonucu e-Devlet üzerinden kontrol edilebilir.
Deprem, heyelan, salgın hastalık, yangın, su baskını ya da seferberlik gibi durumlar nedeniyle yapılacak başvurular için tespit çalışması yapılmaz, Yönetim Kurulu Kararı aranmaz.

Kısa Çalışma Ödeneği Başvurusu Reddedilirse Ne Yapılmalıdır?

Genel ekonomik, sektörel ya da bölgesel kriz, genel salgın gibi dış etkenlerden kaynaklanan zorlayıcı sebeplerle ilgili bir karar bulunmuyorsa, bir işyerinin kısa çalışma ödeneği başvurusu İŞKUR tarafından reddedilir. Bunun dışında reddedilme durumlarında, İŞKUR, başvurunun neden reddedildiğini açıklayan bir bildirimde bulunur. Bu bildirimde eksik belgeler veya hataların olduğu söylenebilir. Hataların ya da eksik belgelerin giderilmesi ile tekrar başvuruda bulunabilir.

Kısa Çalışma Ödeneği ile İşsizlik Ödeneği Arasındaki Farklar Nelerdir?

Kısa çalışma ödeneği ile işsizlik ödeneği arasında farklar bulunmaktadır. Kısa çalışmada, ortaya çıkan krizlerden dolayı işyerinde çalışma sürelerinin azalan ya da durdurulan çalışanlara gelir desteği sağlanırken, işsizlik ödeneğinde ise işsiz kalan ve işsizlik sigortası primlerini ödemiş olan çalışanlara yeni bir iş bulana kadar gelir desteği verilmektedir.

Kısa çalışma ödeneğinin alınması için işverenin başvuruda bulunması gerekirken, işsizlik ödeneği için çalışan tarafından başvuru yapılmalıdır.

Kısa çalışma ödeneğinin ödenme süresi 3 ay iken işsizlik ödeneğinin süresi çalışanın ödediği prime göre değişmektedir. İki ödenekte de genel sağlık sigortası İŞKUR tarafından ödenmektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği Alan İşletmeler için Vergi Avantajları ve Teşvikler Nelerdir?

Kısa çalışma ödeneğinde, damga vergisi hariç herhangi bir vergi ödenmemektedir. Ayrıca nafaka borçları dışında onda birinden fazlası da haczedilememektedir.

Kısa Çalışma Ödeneği Alırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Öncelikle işverenler başvuruda bulunurken tüm bilgileri doğru ve eksiksiz olduğundan emin olmalıdır. Yanlış bilgilendirme olması durumunda başvurular reddedilebilir. Kısa çalışma ödeneği için onay alındıktan sonra işveren, işçilerin çalışma sürelerine ilişkin kayıtları tutmalıdır. Bu kayıtlar İŞKUR tarafından denetim için istenebilir ve istenmesi durumunda ibraz edilmesi zorunludur.

İşverenin kısa çalışma uygulaması devam ederken, normal faaliyetine başlaması durumunda hemen bildirimde bulunması gerekir. Geç bildirim yapılması durumunda ödenen ödemeler faizi ile birlikte geri alınır. Ayrıca kısa çalışma süresinde çalışanların çalışma süreleri ve saatleri başvuruya uygun olmalıdır.