Prime Esas Kazanç Nedir, Nasıl Hesaplanır?

Prim Nedir?

Prim terimi; özel ödül ya da teşvik anlamına gelir ve iş yerlerinde çalışanlara belirlenen hedeflere ulaşmaları ya da performanslarını artırmaları durumunda verilen ek ücreti ifade eder. Prim, çalışanları performanslarını artırmak ve belirlenen hedeflere ulaşmaları konusunda teşvik etmek amacıyla kullanılır. Prim sadece ücret ödemesi değil, farklı hediyeler ve avantajları da kapsayabilir.

Prime Esas Kazanç Nedir?

Prime esas kazanç, çalışanların brüt maaşı, ikramiyesi, ek mesai ücretleri, primleri ve buna benzeri ödemelerden oluşan kazancı ifade eder. Prime esas kazanç ile çalışanın sigorta primleri, sosyal güvenlik ve emeklilik hakları belirlenir. Bu kazanç ile hem çalışan hem de işveren belirli oranlarda sosyal güvenlik primi ödemektedir. Çalışanların motivasyonunu artırmak için yapılan birçok ödeme türü bu kazanca dahildir.

Prime esas kazançlar hesaplanırken çok dikkatli olunmalıdır. Çünkü çalışanların gelecekteki sosyal haklarının belirlenmesi bu hesaplamaya göre yapılmaktadır. Hesaplamada yapılabilecek hatalar hem çalışanın hem işverenin mali cezalarla karşı karşıya kalmasına yol açabilir. Eksik prim ödenmesi durumunda çalışanın gelecekteki emeklilik hakları da eksilmiş olur.

Prime Esas Kazanç Çeşitleri Nelerdir?

5060 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nda prime esas kazançlar ve kısmen prime esas kazançlar belirlenmiştir. Buna göre prime esas kazançlar şunlardır:

• Asıl maaşlar,
• Yıllık izin ücretleri,
• İzin harçlıkları,
• Ödeme şekli ve zamanına göre belirlenen ücret çeşitleri,
• Sigortası olan çalışanlara istirahat dönemlerinde ödenen ücretler,
• Diğer ödemeler.

Bazı ödemeler de kısmen prime esas kazançlara dahil edilmektedir. Gerekli koşullar sağlandığı durumlarda hesaplanan tutarlar, prime esas kazanca dahil edilir. Buna göre kısmen prime esas kazançlara dahil olan ödemeler şu şekildedir:

• Yemek ücretleri

  Yemek parasının, günlük asgari ücretin %23,65’i prime esas kazançtan istisna tutulmaktadır. Bu durumda yemek parasının, prime esas kazanca dahil edilirken şu formül kullanılmaktadır:

  • Günlük istisna tutar = Brüt günlük asgari ücret x %23,65,
  • Aylık istisna tutarı = Çalışılan gün sayısı x Günlük istisna tutarı,
  • Prime esas kazanca dahil olan yemek bedeli = Ödenen yemek bedeli – istisna tutarı.

• Çocuk zammı

  Çalışanın geliri olmayan ve 18 yaşından küçük çocuklarına ödenecek yardım da prime esas kazanca dahildir. Ancak bu ödemeler 2 çocukla sınırlıdır. Çocuk yardımı, prime esas kazanca dahil edilirken şu formüllerden yararlanılabilir:

  • Aylık istisna tutarı (Tek çocuk için) = Brüt aylık asgari ücret x %2
  • İstisna tutarı = Aylık istisna tutarı (tek çocuk için) x çocuk sayısı (iki çocuğa kadar)
  • Prime esas kazanca dahil olan çocuk zammı = Ödenen çocuk zammı – istisna tutarı

• Aile zammı

  Aile yardımı ödemeleri asgari ücretin %10’una bedeldir. Bu oranı aşan tutarlar üzerinden prim kesintisi yapılmaktadır. Buna göre hesaplamak için şu formülleri kullanabilirsiniz:

  • İstisna tutarı = Brüt aylık asgari ücret x %10
  • Prime esas kazanca dahil olan aile zammı = Ödenen aile zammı – istisna tutarı

• Özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payı tutarları

  Aylık toplamı asgari ücretin %30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları adı altında işverenlerin ödediği prime esas kazanca dahil edilecek tutar şu formüller ile hesaplanmaktadır:

  • İstisna tutarı = Brüt aylık asgari ücret x %30
  • Özel sağlık sigortası primi + bireysel emeklilik katkı payı – istisna tutarı

Esas kazanç primine dahil edilmeyen kazançlar ise şunlardır:

• Ayni yardımlar,
• Ölüm, doğum ve evlenme yardımları,
• Harcırah masrafları,
• İhbar tazminatı,
• Kasa tazminatı,
• Seyyar görev tazminatı,
• Kıdem tazminatı,
• İş sonu tazminatı
• Kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödemeler ve keşif ücreti

Kanunda yer alan hükümlerin tamamına ve detaylarına buradan ulaşabilirsiniz.

Prime Esas Kazanç Nasıl Hesaplanır?

Prime esas kazanç hesaplaması yapılırken çalışanın günlük ücreti ile 30 çarpılır. Minimum prime esas kazanç, asgari ücretliler için 666,75 TL’dir. Yani asgari ücretli bir çalışanın aylık prime esas kazancının hesaplanması için; 666,75 x 30 = 20.002,50 TL’dir.

Günlük prime esas kazancı 1.500 Tl olan bir çalışanın 30 günlük prime esas kazanç tutarı; 1.500 x 30 = 45.000 TL’dir.

Prime Esas Kazanç Sınırı 2024’te Ne Kadardır?

Prime esas kazançların, her yıl açıklanan kanunla birlikte altı sınırı ve üst sınırı belirlenmektedir. 2024 yılında prime esas kazanç alt sınırı 666,75 TL iken aylık alt sınır 20.002,50 TL’dir. Günlük üst sınır ise 5.000,63 TL iken aylık üst sınır 150.018,90 TL’dir.