Sermaye Piyasası Kurulu (SPK): KOBİ’ler ve e-Ticaret İçin Önemi

SPK Nedir Ve Ne Anlama Gelir?

SPK’nın açılımı Sermaye Piyasası Kurulu’dur ve Türkiye’de sermaye piyasalarının düzenlenmesi ve denetlenmesinden sorumlu olan kamu kurumudur. Sermaye piyasalarının güvenli, şeffaf ve istikrarlı bir şekilde işlemesini sağlamak amacıyla 1981 yılında kurulmuştur.

Sermaye Piyasası Kurulu Hangi Görevleri Üstlenir?

Sermaye Piyasası Kurulu’nun başlıca görevleri şunlardır:

• Sermaye piyasası kurumları, halka açık şirketler, borsalar ve öz düzenleyici kuruluşlar tarafından gerçekleştirilen işlemlerin sermaye piyasası mevzuatına uygunluğunu denetlemek, gözetmek ve kontrol etmek,
• Kamunun zamanında ve doğru olarak aydınlatılması için kararlar almak,
• Hisse senedi, tahvil, yatırım fonu gibi sermaye piyasası araçlarının ihracına izin vermek,
• Yeni sermaye piyasası ürün ve uygulamalarına ilişkin mevzuatlar oluşturmak,
• Kanun kapsamındaki kurum ve ortaklıkların bağımsız denetim, derecelendirme, değerleme ve bilgi sistemleri denetimi faaliyetlerine ilişkin şartları ve çalışma kurallarını belirlemek; bu şartları sağlayanları listeler halinde kamuoyuna duyurmak,
• Borsa İstanbul gibi piyasa yerlerinin düzenli ve güvenli çalışmasını sağlamak için düzenlemeler yapmak,
• Şirketlerin halka açılma süreçlerini düzenlemek,
• Halka arz sürecinin yatırımcılar açısından adil ve anlaşılır olmasını sağlamak,
• Aracı kurumlar, portföy yönetim şirketleri, yatırım ortaklıkları ve bağımsız denetim firmalarının lisanslanmasını sağlamak ve denetlemek.

SPK Nasıl Çalışır?

SPK birçok görevi yerine getirirken hem denetleyici hem düzenleyici bir rol üstlenir. İşleyişi ise hem yasal çerçeve hem de iç yapısı kapsamında çalışır. SPK, bir başkan ve başkana bağlı üyelerden oluşan bir Kurul tarafından yönetilir. Kurul üyeleri ve başkanı Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve kararlar kurul toplantılarında alınır.

SPK bünyesinde farklı alanlara odaklanan daire başkanlıkları bulunur: Kurumsal Yatırımcılar Dairesi, Hukuk İşleri Dairesi ya da Denetleme Dairesi gibi… Bu daireler piyasaları düzenler, izler ve gerektiğinde müdahale eder. SPK kanunlar kapsamında; tebliğler, yönetmelikler ve düzenlemeler hazırlar. Hisse senetleri, fonlar gibi sermaye piyasası araçlarının nasıl işlem göreceğini belirler. Halka arz süreçleri, fon kuralları, denetim mekanizmaları gibi konularda kurallar koyar.

SPK, sermaye piyasasında yer alacak kişi ve kurumlara lisans verme yetkisine sahiptir. Ayrıca bu kurumların belirli niteliklere sahip olmalarını zorunlu kılar.

SPK’nın verdiği kararlar bağlayıcıdır. Gerekli görülen durumlarda şirketlerin faaliyeti durdurabilir ya da yöneticilerine işlem yasağı getirerek hukuki süreçler başlatabilir.

Sermaye Piyasası Kurulu Hangi Sistemleri Kullanır?

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), piyasaları düzenlemek, denetlemek ve yatırımcıları korumak amacıyla bir dizi teknolojik sistem ve dijital altyapı kullanır:

• e-SPK,
• Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP),
• Merkezi Kayıt Kuruluşu Sistemleri (MKK),
• Borsa İstanbul Sistemleri,
• SPL – Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Sistemi.

KOBİ’ler SPK İle Hangi İşlemleri Yapabilir?

KOBİ’ler SPK düzenlemeleri kapsamında finansmana erişimlerini artıracak ve kurumsal gelişimlerini destekleyecek pek çok işlem gerçekleştirebilirler:

• Halka arz ve Borsa İstanbul Girişim Pazarı’na açılma,
• Tahvil ve bono ihracı,
• Kitle fonlaması platformları üzerinden fon toplama,
• Sermaye artırımı ve nitelikli yatırımcıya satış,
• SPK lisanslı portföy yönetim şirketleri veya yatırım danışmanlığı şirketleri ile işbirliği yapabilme,
• KOBİ’lerin finansal raporlama, iç denetim, şeffaflık ve yatırımcı ilişkileri gibi alanlarda kurumsal dönüşüm geçirme sürecinde destek alma.

KOBİ’ler İçin SPK Başvuru Süreci Nasıl İşler?

Buradaki “Elektronik ortamda başvuru yapmak için tıklayınız.” başlığına tıkladıktan sonra e-Devlet hesabınız ile giriş yaparak tüzel kişilik için başvuru sistemine ulaşabilirsiniz. Başvuru sürecinde sizden bir takım başvuru formları doldurmanız talep edilebilir. Gerekli olabilecek başvuru formlarına da buradan ulaşabilirsiniz.

e-Ticaret Şirketleri Halka Arz İçin SPK’ya Nasıl Başvurur?

Halka arz işlemi, SPK’dan yetki almış bir aracı kurum (yatırım kuruluşu) eşliğinde yürütülmelidir. Aracı kurum eşliğinde yapılacak başvuru için SPK’ya bir takım belgeler sunulmalıdır. Peki, KOBİ’ler SPK ile hangi belgeleri ve bilgileri paylaşmak zorundadır?

• İzahname ve taslak metni,
• Finansal tablolar ve bağımsız denetim raporları,
• Faaliyet raporu, riskler ve kullanım amaçları,
• Yönetim kurulu kararları ve ortaklık yapısı,
• Gerekli değişikliklerin yapıldığı şirket ana sözleşmesi.

Tüm belgeler tamamlandıktan sonra e-SPK sistemi üzerinden başvuru yapılabilir. Daha sonra başvuru SPK uzmanları tarafından 4 ila 6 hafta arasında sürecek bir inceleme ve değerlendirme sürecine alınır.

Onayın ardından izahname KAP ve şirketin internet sitesinde yayımlanır. Şirket ayrıca Borsa İstanbul’a (BIST) kote olmak için başvuruda bulunur. Son olarak halka arz fiyatı ve miktarı belirlenir ve yatırımcılardan talep toplanır.

e-Ticaret Şirketlerinin Yatırımcı İlişkilerinde SPK’nın Rolü Nedir?

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), e-ticaret şirketlerinin yatırımcı ilişkilerini şeffaf ve düzenli biçimde yürütmesini sağlar. Halka açık şirketler, SPK denetiminde yatırımcılarla ilgili tüm bilgileri Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) aracılığıyla paylaşmak zorundadır. Şirketler, yatırımcı ilişkileri birimi kurmalı ve bu birimin SPK mevzuatına uygun şekilde çalışmalıdır.

Kurumsal yönetim ilkeleri doğrultusunda adil bilgi dağılımı sağlanmalı, içerden öğrenenlerin ticareti engellenmelidir. SPK, yatırımcı haklarını korumak için denetim ve yaptırım yetkisine sahiptir. Bu sayede yatırımcı güveni artar, e-ticaret şirketlerinin itibarı güçlenir.

KOBİ’ler SPK Tarafından Yapılan Denetimlere Nasıl Hazırlanmalıdır?

KOBİ’lerin bu denetimlere hazırlıklı olması için ilk şart sermaye piyasası mevzuatına tam uyum sağlamalarıdır. Finansal tabloları hazırlarken uluslararası muhasebe standartlarına uyumlu olmaları ve düzenli olarak bağımsız denetimden geçmeleri önemlidir.

Şirket içi kontrol mekanizmalarının kurulması, belge ve kayıt düzeninin eksiksiz olması gerekir. Kamuyu zamanında ve doğru şekilde aydınlatmakla yükümlüdürler. Kurumsal yönetime uygun yapılar inşa etmeli ve yönetim kurulu kararları şeffaf biçimde alınmalıdır.