Zaman Damgası Nedir, Ne İşe Yarar?
Elektronik verilerin güvenilirliğini ve geçerliliğini arttıran zaman damgası ile ilgili önemli bilgileri bu yazıda bir araya getirdik.
Zaman Damgası Nedir?
Günümüzde para transferlerinin yapılması, başvuru tarihleri, sözleşme imzalanması ya da yeni bir araştırmanın, çizimin, fotoğrafın vs. haklarını elde etmek gibi işlemlerin gerçekleşme tarihlerini kanıtlamaya ihtiyaç duyarız. İşte bu tarz hukuki belgelerde, finansal işlemlerde ve diğer önemli kayıtlarda, belirli bir olayın gerçekleşme zamanını belgelemek için zaman damgasına ihtiyaç duyarız.
Zaman damgası, belirli bir elektronik verinin oluşturulma, değiştirilme veya iletilme zamanının tespit edilmesi için elektronik imza ile doğrulanan bir kayıttır. Zaman damgası ile verinin belirtilen tarihte var olduğu kanıtlanır.
Zaman Damgası Ne İşe Yarar?
Zaman damgası verilerin ya da belgelerin güvenilirliğini ve değişmezliğini sağlamaktadır. Elektronik belgelerin üzerinde yapılan değişikliklerin, işlemlerin zamanını doğrular. Zaman damgası olan belgelerin geçerliliği ve güvenilirliği artar. Özellikle hukuki durumlarda belirli bir zaman aralığı içerisinde gerçekleşmesi gereken işlemlerde ya da belgenin belirli bir tarihte var olduğunu kanıtlamak için kullanılır.
Zaman damgası, elektronik imza süreçlerinde belgenin imzalandığı veya onaylandığı tarihi ve saati kaydetmek için de kullanılmaktadır. Ayrıca; ticari sözleşmeler, fatura ve ödemeler gibi belgelerde, işlemlerin zaman sıralamasını ve geçerliliğini, bir bilgi güvenlik olayının veya siber saldırının ne zaman meydana geldiğini belirlemek için de yardım olur.
Hangi Belgelerde Zaman Damgası Kullanılır?
Zaman damgasının kullanım alanı çok geniştir. Üzerinde zaman bilgisi olması gereken tüm elektronik veri üzerinde kullanılmaktadır. Zaman damgasının başlıca kullanıldığı belgeler şunlardır:
- E-faturalar,
- E-imza ile imzalanan evraklar,
- E-defterler,
- KEP (Kayıtlı Elektronik Posta),
- ASBİS,
- KVKK İzin Süreçleri,
- Bordro,
- İzin formları,
- E-postalar,
- Müzisyenlerin eserleri,
- Yazarların makaleleri ya da denemeleri,
- Tasarımlar,
- Yazılımlar.
KEP sistemi hakkında daha fazla detaya, “KEP Adresi Nedir? KEP Adresi İle İlgili Tüm Bilgiler” başlıklı içeriğimizden ulaşabilirsiniz.
Zaman Damgası Kullanmak Zorunlu Mudur?
Telekomünikasyon kurumu tarafından erişim sağlayıcılara ve yer sağlayıcılara faaliyet belgesi verilmesine ilişkin usul ve esaslar hakkındaki yönetmelik, bu kurumlara zaman damgasını zorunlu kılmaktadır. Ayrıca; hastaneler, oteller, üniversiteler, restoranlar, internet kafeler ya da küçük işletmeler gibi toplu olarak internet erişimi sağlayan yerlerin de zaman damgası ile verilerin hangi tarihte kullanıldığını belirtmek zorunluğu vardır.
Zaman Damgası Nasıl Temin Edilir?
Peki zaman damgası nasıl alınır? Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu tarafından yetkilendirilen Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcısı (ESHS) olarak hizmet veren kurumlar üzerinden zaman damgası alınabilir. ESHS firmaları zaman damgası sunucularından hizmet alınabilmesi için API’ler geliştirir. Genellikle zaman damgası ücretlendirmesi işlem başına olarak yapılır.
Zaman Damgası Nasıl Kullanılır?
Zaman damgasını kullanmak için imzalama ve damga programına ihtiyacınız vardır. Bu programlar ile belge, sözleşme, banka talimatı gibi tüm elektronik verilerinize zaman damgası ekleyebilirsiniz.
Zaman damgası kontör bazındadır. Her bir belgeye konulan zaman damgası için bir kontör ödenir. e-Defterlere zaman damgası eklemek zorunda olmasa da kullanıcı dilerse kullanabilir. Zaman damgası sayfa sayısına göre değil, defterin kendisine eklenir. Her defter için bir kontör olarak hesaplanır. Tüm bilgisayar dosyalarında elektronik veri için zaman damgası alınabilmektedir.
e-Defter uygulamasında bir sorun yaşanması ya da yüklenilen beratların GİB e-Defter sistemine yüklenememesi durumlarında beratlara Mali mühürle birlikte zaman damgası eklenmelidir. Sorun sona erdiği zaman damgalı saklanan berat tekrar e-Defter uygulamasına yüklenmelidir. Zaman damgalı beratlar, kanuni sürelerde oluşturduğunuzun anlaşılması için ispat olarak kullanılmaktadır.
Zaman damgasının çalışma sisteminin prensipleri ile ilgili detaylara buradan ulaşabilirsiniz.