Gider Pusulası Nedir, Hangi Durumlarda Kesilir?

Bir şirketiniz var ve şirketinize temizlikçi çağırıyorsunuz, eşya taşımak için hamal tutuyorsunuz ya da ofisinizdeki problemden ötürü su tesisatçısı ayarlıyorsunuz. Peki bu işlemler için yaptığınız ödemelerin de kayıt altına alınması gerektiğini biliyor musunuz? İşletmeler, vergiden muaf esnaflardan aldıkları hizmet / ürünler için fatura yerine geçen Gider Pusulası düzenlemelidir.

Bu yazımızda bir nevi fatura hükmünde olan Gider Pusulası’na dair kapsamlı bir rehber hazırladık. “Gider pusulası nedir?”, “Hangi durumlarda kesilir?” ve “Gider Pusulası Hesaplaması Nasıl Yapılır?” gibi önemli soruları yanıtladık.

Gider Pusulası Nedir?

Gider Pusulası, vergi mükellefi olmayan kişi veya kurumlardan alınan ürün ya da hizmetlerin vergilendirilmesi ve iadelerin belgelendirilmesi için düzenlenen belgeye denir. Vergi Usul Kanunu’nun 234’üncü maddesine göre;

• Vergiden muaf esnaf tarafından yapılan işler ve sattıkları emtia için,
• Altın, mücevher gibi kıymetli zati eşyalarını satanlar için,
• Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle serbest meslek erbabı ve çiftçiler tarafından düzenlenir.

Gider Pusulası Hangi Durumlarda Kesilir?

Gider Pusulası, tüketicilerin satın aldıkları malları iade etmesi durumunda ve vergi mükellefi olmayanlardan mal ve hizmet alımı durumlarında düzenlenir. Aynı zamanda vergi mükellefi olmayan satıcının faaliyeti devamlılık göstermiyorsa, yapılan alım kapsamında Gider Pusulası kesilmesi gerekir. Örneğin, tamir işleri yapan kişiye yaptırılan işlerde veya iş yerine haftada bir gelen temizlikçi için yapılan ödemeler için Gider Pusulası düzenlenmelidir.

Gider Pusulası Nasıl Düzenlenir?

Gider Pusulası düzenlenirken, Vergi Usul Kanunu’nda belirtilen usullere dikkat edilmelidir. Buna göre dikkat edilmesi gereken kriterler şunlardır:

– Gider Pusulası’nda; işin mahiyeti, miktarı, fiyatı, cinsi, toplamı, tutarı, tevkif edilen vergi oranı ve net tutarı, işi yaptıran ve yapanların adlarıyla soyadları, adresleri, varsa vergi dairesi ve hesap numaraları, seri ve müteselsil sıra numaraları ve düzenleme tarihi gibi bilgiler yer almalıdır.

– Gider Pusulası, en az iki nüsha olacak şekilde düzenlenmelidir. En az iki nüsha düzenlenmeyen ve eksik bilgi içeren pusulalar düzenlenmemiş sayılır.

– En az iki nüshası bulunan Gider Pusulası’nı düzenleyen kişi ikinci nüshayı kendisi saklarken, ilk nüshayı da işi yapana veya malı satana vermelidir.

– Hazırlanan Gider Pusulası, mükelleflerce anlaşmalı matbaalara bastırılıp, notere tasdik edilmelidir.

– Malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami 7 gün içinde Gider Pusulası düzenlenmelidir. Bu süre içerisinde düzenlenmeyen pusula hiç düzenlenmemiş olarak sayılır.

Gider Pusulası Nasıl Kesilir?

Gider Pusulası, yukarıda sıraladığımız bilgileri kapsayacak şekilde iki nüsha olarak hazırlanmalı. Daha sonra anlaşmalı matbaalarda basılarak, noter onayı alınmalıdır.

Gider Pusulası Örneği Nasıldır?

Aşağıdaki Gider Pusulası örneğinde gördüğünüz gibi, belgenin üst kısmında işin cinsi, miktarı, fiyatı ve tutarı belirtilir. Daha sonra vergi tutarları, brüt tutar, kesinti toplamları ve ödenecek net tutar yazılır. En alt kısmında ise hizmet / mal alan kişinin isim ve adres bilgileri yer almaktadır. Gider Pusulası’nın geçerliliğinin olması için tüm bu alanların doğru ve eksiksiz olarak doldurulması gerekmektedir.

Gider Pusulası Hesaplama Nasıl Yapılır?

Gider Pusulası için alınan hizmet/mal kapsamında stopaj oranı ve vergi hesaplaması yapılmalıdır. Gider Pusulası’nda değişen oranlarda gelir vergisi kesintisi yapılır. Bu hizmeti verenin vergisi olarak nitelendirilebilir. Hizmeti alan ödeme yaparken bu kesintiyi yaparak ödemesini gerçekleştirir. Bu kesinti işlemine aynı zamanda stopaj da denir.

Gider Pusulası Hesaplama Örneği Nedir?

Gider Pusulası hesaplamasını gelin şu örnek üzerinden yapalım:

Ofisini temizletmek için temizlikçi tutan bir şirketin, bu hizmet karşılığında brüt olarak 2000 TL ödediğini varsayalım. Bu hizmetin gelir vergisi oranı (stopaj oranı) %10’dur. Buna göre Gider Pusulası hesaplamasını şu şekilde yapmalıyız.

Öncelikle stopaj tutarını bulalım:

Gelir Vergisi stopajı= Brüt ücret x Gelir Vergisi stopaj oranı

2000 x %10 = 200 TL stopaj tutarı

Şimdi temizlikçiye ödenecek net ücreti hesaplayalım:

Net ücret = Brüt ücret – Kesintilerin toplamı

2000 – 200 = 1800 net ücret

Gider Pusulasında Vergi Nasıl Hesaplanır?

Gider Pusulası için, malı satan veya hizmeti veren kişi ile net yada brüt ücret üzerinden anlaşma yaparak vergi hesaplaması yapabilirsiniz. Gider Pusulası için net ve brüt ücret üzerinden yapılan vergi hesaplaması örneği için “Pazaryerlerinde İptal ve İade Politikaları Nelerdir?” içeriğimizden yararlanabilirsiniz.

Gider Pusulasında Stopaj Var Mıdır?

Evet, Gider Pusulası uygulamasında gelir vergisi kesintisi yani stopaj kesintisi de bulunmaktadır. Stopaj oranları yapılan işleme göre değişkenlik göstermektedir.

Gider Pusulası Stopaj Oranları Nedir?

Gider Pusulası Stopaj Hesaplama Nasıl Yapılır?

Gider Pusulası stopaj hesaplama brüt ücret üzerinden yapılmalıdır. Stopaj tutarını aşağıdaki formüle göre hesaplayabilirsiniz;

Gelir Vergisi stopajı= Brüt ücret x Stopaj Oranı

Örneğin, aldığınız hizmetin stopaj oranı %20 ve hizmeti 10.000 TL brüt ücret karşılığında aldınız. Buna göre hesaplama şu şekilde olmalıdır:

10.000 x %20 = 2.000 TL Gelir Vergisi stopajı

Gider Pusulasında KDV Olur Mu?

Hayır, Gider Pusulası belgesi düzenlerken KDV hesaplanmamakta ve gösterilmemektedir. KDV kapsamına giren mal / hizmetlere ve KDV hesaplamasına “KDV Nedir? KDV Hesaplaması Nasıl Yapılır?” başlıklı içeriğimizden ulaşabilirsiniz.

e-Gider Pusulası Nedir?

e-Gider Pusulası, kâğıt olarak hazırlanan Gider Pusulası’nın elektronik ortamda düzenlenen, iletilebilen ve muhafaza edilebilen halidir. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı VUK’a göre, e-Gider Pusulası uygulamasında düzenlenen belgelerin ayrıca kâğıt çıktı üzerine ıslak imza şartı aranmamaktadır. Elektronik ortamda düzenlenen e-Gider Pusulası’nın elektronik sertifika ile imzalanmış yeterlidir. Ayrıca en az bir örnek kâğıt çıktısının sadece muhatabı tarafından ıslak imza ile imzalanması gerekmektedir. Düzenleyenin ıslak imza atmasına gerek yoktur.

e-Gider Pusulası GİB Üzerinden Kesilebilir Mi?

Evet, e-Gider Pusulası, GİB’in e-belge uygulaması kapsamında olduğu için GİB Portalı üzerinden düzenlenip kesilebilmektedir.

e-Gider Pusulası Kimler İçin Zorunludur?

Gelir İdaresi Başkanlığı, riskli veya vergiye uyum düzeyi düşük olduğu tespit edilen mükelleflere yazılı bildirimler yapmaktadır. Bu yazılı bildirim yapılan işletmelerin, 3 ay süre içerisinde e-Gider Pusulası’na geçmeleri zorunludur. Bu işletmelerin artık Gider Pusulalarını e-belge olarak düzenlemesi gerekmektedir.

e-Gider Pusulası’nda Bulunması Gereken Bilgiler Nelerdir?

Açıklanan tebliğe göre e-Gider Pusulası’nda şu bilgilerin yer alması gerekmektedir:

• Alıcının adı, soyadı, vergi dairesi, TCKN ya da VKN numarası ve adresi,
• Belgenin düzenleme tarihi, saat ve dakikası,
• Belge numarası,
• Satıcının adı, soyadı, TCKN veya VKN numarası ve ikametgah adresi,
• İşin mahiyeti, türü, ücreti, cini, bedeli, vergi ve kesinti tutarı,
• GİB sisteminde sorgulanması, doğrulanması ve görüntülenmesi için karekod veya barkod bilgisi

Gider Pusulası Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Yukarıda yaptığımız temizlikçi örneğinden ilerleyecek olursak 1.800 TL net ücret hesapladığımız Gider Pusulası’nın muhasebe kaydını şu şekilde yapabilirsiniz:

• Hizmetin Toplam Gideri: 2.000 TL
• Ödenen Gelir Vergisi: 200 TL
• Hizmet alımı: 1.800 TL

Gider Pusulası Muhtasar Kodu Nedir?

Gider Pusulası’na giren iki muhtasar beyanname kodu vardır. Bunlar;

• Esnaf Muaflığından Yararlananlara Mal ve Hizmet Alımları Karşılığında Yapılan Ödemeler: 145
• Esnaf Muaflığından Yararlananlara Hurda Mal Alımları Karşılığında Yapılan Ödemeler: 146

Gider Pusulası’nda Tutar Sınırı Var Mıdır?

Gider Pusulası kapsamına giren alım-satım işlemleri için yer alacak bedele dair herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır.

Gider Pusulası Nereden Alınır?

Gider Pusulası almak için öncelikle vergi levhası ile birlikte vergi dairesine giderek izin alınmalıdır. Vergi dairesinden alınan izin belgesi ile noterden ya da Maliye Bakanlığı’nın anlaşmalı olduğu kırtasiyelerden temin edilebilir.