Forfaiting Nedir, Nasıl Çalışır?

Forfaiting Nedir?

“Hakların teslimi” anlamına gelen forfaiting; ihracat işlemlerinden doğan bir kambiyo senedi, garanti mektubu ya da başka bir araç ile belgelenmiş alacaklarını teminat olarak kullanarak, bu alacakları bir finans kuruluşuna devretmesi anlamına gelir. Yani ihracatçı, şekilde nakit ihtiyacını hızlı bir şekilde sağlamak için ileri tarihte gelecek bir alacak hakkından vazgeçer. Satıcı, alıcıya vadeli bir ödeme planı sunmuşsa ve bu alacakları tahsil etmek istemiyorsa, forfaiting yöntemini kullanabilir. Özetle forfaiting; dış ticarette ödenmemiş borçların farklı işlemler aracılığı ile tahsil edilmesidir.

Forfaiting İşleminin Tarafları Kimlerdir?

Forfaiting işleminin gerçekleşmesinde 4 taraf vardır. Forfaiting işlemi genellikle bu taraflar arasında gerçekleşir. Satıcı ile alıcı arasındaki ticaretin finansmanını kolaylaştırarak satıcının nakit akışının hızlanması sağlanır.

1. Forfaitist Kimdir?

   Forfaitist, ihracat yapan ve hakkını devreden kişi ya da kurumlardır. Forfaitist, alıcıya vadeli ödeme koşulları sağlayan taraf olarak rol oynar.

2. Forfaiter Kimdir?

   Forfaiter, forfaiting işlemlerini gerçekleştiren kuruluştur. Yani bu kuruluş, ihracatçının nakit ödeme karşılığında hakkını satın alır. Belirli bir indirim oranı üzerinden satın almayı gerçekleştirir ve tahsilatı ve riskini üstlenir. Bu nedenle, risk yönetimi stratejilerini kullanarak işlemleri değerlendirir ve yönetir. Forfaiter, genellikle bankalar, finansal kuruluşlar veya özel finansman şirketleri olabilir.

3. İthalatçı İşletme Nedir?

   İthalatçı işletme yani alıcı; ihracatçıdan mal ya da hizmet satın alan ve forfaiting ile vademe ödeme sistemine razı olan kuruluş ya da kişidir.

4. Garantör Banka Ne Demektir?

   Garantör banka; taraflar arasında belirlenen yükümlülükleri destekleyen ve güvence altına alan bankalardır. Bir kişi ya da bir şirket, garantör banka sayesinde işlemlerinin güvenliğini artırabilir. Garantör banka, bir garantörlük mektubu ya da banka garantisi gibi finansal yöntemlerle taahhütte bulunabilir. Örneğin, ihracat işlemlerinde, bir alıcı ürünleri aldıktan sonra satıcı ödeme yapılacağına dair tereddüt edebilir. Satıcı, alıcının ödeme yapacağına dair bir güvence isteyebilir. Bu durumda, alıcının bankası bir garantör banka olarak satıcıya bir banka garantisi sağlayarak ödemeyi garanti edebilir.

Forfaiting Nasıl Çalışır?

Forfaiting işleminin gerçekleşmesi için öncelikle ihracatçı ile alıcı (ithalatçı) arasında bir satış sözleşmesinin yapılması gerekir. Daha sonra ihracatçı, vadeli alacaklarının nakit akışını hızlandırmak ve olası risklerden korunmak için bir forfaitaire başvurur. Forfaiter, değerlendirme sürecinde alacakların risklerini, vadelerini, miktarın vb. hususları inceler. Ardından forfaiter, ihracatçıya bir teklif sunar ve anlaşma sağlandığında forfaiter ile ihracatçı arasında forfaiting sözleşmesi yapılır. Bu sözleşmede alacakların detayları, indirim oranları, ödeme şartları ve diğer önemli şartlar yer alır.

İhracatçı, sözleşme şartlarına göre vadeli alacaklarını forfaitaire satar. Forfaiter, alacakları belirli bir indirim oranı üzerinden satın alır. İhracatçı, alacaklarını hemen nakit olarak alır.

Daha sonra forfaiter, alacakların tahsilatını ve ödemelerin riskini üstlenmiş olur. Alacaklar ödenirse indirim oranı dikkate alınarak ödemeyi alır. Son olarak gerekli belgelerin forfaitaire teslim edilmesi ve işlemin tamamlanmasıyla birlikte, forfaiting işlemi de resmi olarak sona erer.

Forfaiting Özellikleri Nelerdir?

Forfaiting işlemi ile ihracatçının anında nakit alması sağlanır ve sermaye malı ithalatçısına 6 ay ile 10 yıl arasında kredi verilir. Forfaitera devredilecek alacakların senet ile bağlanmış olma zorunluluğu yoktur. Senetli senetsiz her çeşit alacak forfaitinge konu olabilir. Forfaiting yönteminin önde çıkan diğer özelliklerini şöyle sıralayabiliriz:

• İhracata yönelik yatırım mallarını kapsar,
• Forfaiter, devralmayı kabul ettiği alacaklara sabit bir oran üzerinden indirim uygular,
• Forfaiterın, ihracatçıya rücu hakkı olmadığı için yüksek riskli durumlarda garantör banka göstermesi istenebilir,
• Bu yöntemde en temel esas, ihracatçının alacağını bir an önce almasıdır,
• Ticari risk, fair oranı riski ya da kur riski gibi riskleri forfaiter üstlenir.

Forfaiting İşleminin Avantajları Nelerdir?

Forfaiting yöntemi beraberinde birçok avantaj getirir. İşte o avantajlar:

• İhracatçı, vadeli alacaklarını forfaiting yöntemiyle satarak, ödeme sürelerini beklemeden hemen nakit akışı sağlayabilir.
• İşletmenin finansal durumunu iyileştirir ve likiditeyi artırır.
• İhracatçı, bilançosunu “tahsildeki alacaklar” bölümünden kurtarır. Çünkü alacaklarını anında nakde dönüştürür. Böylece forfaiting bilanço dışı bir işlem olur.
• İhracatçı, alacaklarını sattığında tahsilat riskinden kurtulur ve bu riski üstlenen forfaiter olur.
• İhracatçı, alacaklarını takip ve tahsil etme işlemlerinden ve masraflarından kurtulur.
• İhracatçının bankasındaki kredi limitleri etkilenmez. Başka işlemler için de limiti durur.
• İthalatçı, ihracatçının risklerden forfaiter aracılığı ile korunduğunu bildiği için sözleşme şartları için daha iyi pazarlık yapabilir.
• Forfaiting, satıcıların müşteri tabanını genişletmelerine yardımcı olur. Vadeli ödeme koşulları sunarak uluslararası alıcılara çekici hale gelir ve bu da ticaretin artmasına katkıda bulunur.
• İthalatçı, maliyeti önceden ve kesin olarak bilir.
• İthalatçının; gayrinakdi kredi kullanmış olduğu için nakdi kredi kullanma hakkı saklı kalır.

Forfaiting İşleminin Riskleri Nelerdir?

Forfaiting işlemi avantajlarının yanı sıra birtakım risklere de gebedir. Olası riskler şunlar olabilir:

• Alıcının ülkesindeki politik istikrarsızlık, değişen politika durumları veya yurt dışına yapılacak ödemelerdeki sınırlamalar gibi politik faktörler risk teşkil edebilir.
• Alıcının vadeli ödemelerin yapılmaması durumunda, forfaiting kuruluşu riskle karşı karşıya kalabilir.
• Alacaklar yabancı para birimi ile yapıldıysa döviz kuru dalgalanmaları, forfaiterın gelirini ve karlılığını etkileyebilir.
• Sigorta poliçeleri, ödeme risklerine karşı tam kapsama sahip olmayabilir ya da belirli şartlara tabi olabilir.

Forfaiting Türleri Nelerdir?

Forfaiting 3 türe sahiptir. Bunlar;

• Senetler: İthalatçı firma tarafından sağlanır ve ihracatçıya ödeme yapılması için hazırlanır.
• Kambiyo senetler: Senetlerin bir alt türüdür. Taraflar arasında kararlaştırılan tutarın ödenmesini güvence altına alır.
• Alacaklar hesabı: İhracatçını, borç tutarının kayıt altına alındığı hesaptır ve ödemesi henüz alınmamış olarak listelenir.

Forfaiting İşlemi İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Forfaiter işlemi için birtakım resmi belgenin kopyalarının temin edilmesi gerekmektedir:

• İthalatçı firma ile yapılan tedarik sözleşmesi ve ödeme koşullarını gösteren belge,
• Garantör bankadan alınacak teminat mektubu,
• Nakliye belgeleri,
• Temlik mektubu,
• İmzalı ticari fatura.

Faktoring ile Forfaiting Arasındaki Farklar Nelerdir?

Faktoring ile forfaiting kavramları kıyaslanan ve bazen birbirlerine karıştırılabilir. İki yöntemi birbirinden şu farklarla ayırabiliriz:

• Faktoringi ayıran en temel özelliği devamlılığıdır. Forfaitingde bir defa işlem yapılabilirken faktoringde devamlılık vardır.
• Forfaiting süreci için senet ya da poliçe gibi belgelere gerek olabilir. Ancak faktoring için fatura karşılığı yeterlidir.
• Faktoring en fazla 3 ay vade ile yapılabilirken, forfaiting 6 ay ile 10 yıl arasında vadeli şekilde kullanılabilir.
• Faktoringde firma riski %10 ve üzeri iken forfaitingde %0 denecek kadar azdır.
• Forfaitingde faiz, iskonto ile hesaplanırken; faktoring işlemlerinde faizler, cari hesaplar yöntemi ile hesaplanır.