Kurumlar Vergisi Nedir, 2024 Oranları Nelerdir?

Anayasamızda da yer alan vergilerin hepsinin ödenmesi zorunludur. Bir şirket hangi alanda faaliyet gösterirse göstersin elde ettiği şirket türüne göre mükellef olduğu vergilerin tamamını zamanında ödemekle yükümlüdür. Bu vergi türlerinden biri de kurumlar vergisidir. Kurumlar vergisi ülkemizde ticari, sınai, tarımsal ya da kazanç getiren farklı iş alanlarında faaliyet gösteren sermaye şirketlerinin ödemek zorunda olduğu vergilerden biridir. Peki, kurumlar vergisi nasıl hesaplanır? 2024 kurumlar vergisi oranı nedir?

Kurumlar Vergisi Nedir?

Kurumlar Vergisi, kurumların kazançlarına göre hesaplanan ve ödenen vergi türüdür. Vergi oranı kurumların bir yıl boyunca elde ettikleri kazançlar üzerinden hesaplanır. Bu yüzden gelir üzerinden alınan vergiler kategorisine girer. Sermaye şirketleri bu vergiye tabi iken şahıs şirketleri kurumlar vergisi ödemekle yükümlü değildir. Şahıs şirketlerinin ödemesi gereken vergilerin listesi ve detayları, “e-Ticaret Yapanlar İçin Ödenmesi Gereken Vergiler Listesi” başlıklı yazımızda yer almaktadır.

Kurumlar vergisi mükellefleri yıllık kazançları için tek bir beyanname sunmalıdır. Örneğin, birden çok şubesi olan bir şirket, her biri için kurumlar vergisi ödemek yerine tek bir ödeme gerçekleştirir. Yani kazançların toplamı üzerinden ödeme yapılır.

Kurumlar Vergisi Oranları Nelerdir?

2017 yılında yürürlüğe girmiş olan vergi kanunu kapsamında Kurumlar vergisi, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenir. Şirketlerin, kazancı üzerinden hesaplanan kurumlar vergisinin oranları her yıl değişmektedir. Geçtiğimiz yıl %20 olan bu oran 2024 yılında %25’dir. Son 6 yıla ait kurumlar vergisi oranları şu şekilde olmuştur:

• 2018: %22
• 2019: %22
• 2020: %22
• 2021: %25
• 2022: %23
• 2023: %20
• 2024: %25*
  *2024 yılında Kurumlar Vergisi oranı %25 olmuştur. Bu oran, finans sektöründe faaliyet gösteren kurumlar için %30 olarak belirlenmiştir.

Kurumlar Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Kurumlar vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde yaptıkları kazançları üzerinden hesaplanır. Mükellef şirketler, her üç ayda bir yani yılda dört kez geçici vergi ödemek zorundadır. Geçici vergi dönemlerinde ödenen vergiler, yıl sonunda tahakkuk eden kurumlar vergisi tutarından düşülür. Geçici vergi ile ilgili detaylara, “Geçici Vergi Rehberi: Geçici Vergi Hesaplaması Nasıl Yapılır?” başlıklı içeriğimizden ulaşabilirsiniz.

Kurumlar Vergisi Ödenmesi Gereken Durumlar Nelerdir?

Kurumlar vergisini yasal olarak kurum statüsünde yer alan tüm şirketlerin ödemesi gerekmektedir. Yalnızca şahıs şirketleri bu vergiyi ödemekle yükümlü değildir.

Kurumlar Vergisi Mükellefleri Kimlerdir?

Şahıs şirketi olmayan tüm kurumlar, kurumlar vergisini düzenli olarak ödemekle yükümlüdür. Buna göre, iktisadi kamu kuruluşları, sermaye şirketleri, kooperatifler, dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler ile iş ortaklıklarının kazançları kurumlar vergisine tabidir.

Kurumlar vergisinin ödenmesi, tam mükellefiyet ve dar mükellefiyet olmak üzere, kurumun kanuni veya iş merkezinin Türkiye’de bulunup bulunmadığına göre ayrılmaktadır.

• Tam mükellefiyet; kanuni veya iş merkezleri Türkiye’de bulunan, Türkiye’de ve yurtdışında elde ettikleri kurum kazançlarının tamamı üzerinden vergilendirilen mükelleflere denir.
• Dar mükellefiyet; kanuni veya iş merkezleri Türkiye’de olmayan, sadece Türkiye’de elde ettiği kazanç üzerinden vergilendirilen mükelleflere denmektedir.

Kurumlar Vergisi Beyannamesi Nedir?

Kurumlar vergisi mükelleflerinin, hesap döneminin kapandığı ayı izleyen 4. ayın birinci gününden 25. günü akşamına kadar bağlı olduğu vergi dairesine, kurumlar vergisi beyannamesi vermesi gerekmektedir. Kazancın tamamı için bir beyanname verilmelidir. Kurumlar vergisi beyannamesi, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın web sitesinden indirilerek İnternet Vergi Dairesi aracılığı ile e-Beyanname şeklinde de düzenlenip gönderilebilir. Kurumlar vergisi beyannamesine eklenecek bildirim ve belgeler şunlardır:

• Ayrıntılı bilanço ve gelir tablosu ya da işletme hesabı özeti,
• Dar mükellef ortağı bulunan kurumların ortaklarının isimleri, unvanları ve ikamet adreslerine ait belgeler,
• Yabancı ülkelerde ödenen vergilere dair belgeler,
• Kesinti yoluyla ödenen vergilere dair belgeler,
• Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflere ait ticari kârdan mali kâra ulaşmak için yapılan hesaplamayı gösteren belge,
• Beyannamedeki tabloların yetersiz olması durumunda ayrıca düzenlenen liste ve ekler.

Kurumlar Vergisi Tarhı Nedir?

Tarh, vergi koyma anlamına gelen bir kelimedir. Kurumlar vergisi;

• Kurumlar Vergisi Kanununa göre mükellef olanların tüzel kişiliği adına,
• İktisadi kamu kuruluşları ile derneklere ve vakıflara ait iktisadi işletmelerden tüzel kişiliği haiz olmayanlar için bağlı oldukları kamu tüzel kişileri ya da dernek veya vakıf adına,
• Fonlarda fonun kurucusu adına,
• İş ortaklıklarında ise verginin ödenmesinden müteselsilen sorumlu olmak üzere yönetici ortak veya ortaklardan herhangi birisi adına tarh olunur. Kurumlar vergisi, beyannamenin verildiği vergi dairesi tarafından beyannamenin verildiği günde, posta ile gönderilmişse de daireye ulaştığı tarihi izleyen 3 gün içinde tarh edilir.

Kurumlar Vergisi Ne Zaman Ödenir?

Kurumlar vergisi beyannamesi, hesap döneminin kapandığı ayı takip eden dördüncü ayı 25’i akşamına kadar yani Nisan ayının 25’inci günü akşamına kadar verilmelidir. Hesap dönemi; 1 Ocak – 31 Aralık olan takvim yılını gösterir. Böylece kurumların beyannamelerini 25 Nisan akşamına kadar teslim etmeleri gerekir. Mükellef, kurumlar vergisi ödemesini de beyannameyi verdiği ayın sonuna kadar yapmalıdır.

Kurumlar Vergisinde Gider Gösterme Nasıl Yapılır?

Ticari kazancın tespitinde gayri safi kazançtan düşürülecek giderlerde temel kural, kazancın elde edilmesi ve devamlılığıdır. Bu giderler genel gider olarak adlandırılır. Buna göre; Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 6. maddesinde, “Kurumlar Vergisi, mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanır ve safi kurum kazancının tespitinde, Gelir Vergisi Kanununun ticari kazanç hakkındaki hükümleri uygulanır.” ifadeleri yer alır. Kurumlar vergisinden, Gelir Vergisi Kanunu’na göre indirilecek giderler şunlardır;

• Safi kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler: Ücret giderleri, personel giderleri, ısıtma, aydınlatma, su ve iletişim giderleri vs., kira giderleri, meslek örgütlerine ait aidatlar vb.,
• Sosyal giderler: İşçilerin iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatları,
• Zarar-ziyan ve tazminatlar,
• Seyahat ve ikamet giderleri,
• Kiralama yoluyla alınan ve işletmeye dahil olan ve kullanılan taşıtların giderleri,
• Vergi, resim ve harçlar: İşletme için bina, arazi, gider, istihlak, damga, belediye vergileri, harçlar ve kaydiyeler gibi ayni vergi, resim ve harçlar,
• Vergi Usul Kanunu’na göre ayrılan amortismanlar,
• İşverenler tarafından sendikalar ödenen aidatlar,
• Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları,
• Fakirlere yardım amacıyla gıda bankacılığı faaliyetinde bulunan dernek ve vakıflara bağışlanan gıda, giyecek, yakacak ve temizlik maddelerinin maliyeti.

Kurumlar Vergisi Kanunu‘nun 8. maddesine göre indirilecek giderler ise şunlardır:

• Menkul kıymet ihraç giderleri,
• Kuruluş ve örgütlenme giderleri,
• Genel kurul toplantıları için yapılan giderler,
• Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerde komandite ortağın kâr payı,
• Katılım bankalarınca katılma hesabı karşılığında ödenen kâr payları katılım bankalarının faizsiz olarak kredi temin etmeleri karşılığında yaptıkları kâr payı ödemeleri,
• Sigorta ve reasürans şirketlerinde bilânço gününde hükmü devam eden sigorta sözleşmelerine ait teknik karşılıklar.

Zarar Mahsubu Nedir?

Kurumların yaşadığı zararlar, sonraki dönemlerde beyan ettiği kazançlarından indirilebilmektedir. Kurumlar vergisi beyannamesinde, her yıla ait tutarlar ayrı ayrı gösterilebilir. 5 yıldan fazla nakledilmemek şartıyla geçmiş yılların beyannamelerine eklenen zarar tutarları da kurum kazancından düşülebilir.

Kurumlar Vergisi Nereden/Nasıl Ödenir?

Kurumlar vergisini ivd.gib.gov.tr adresinden veya GİB Mobil uygulamasını indirerek ödeyebilirsiniz. Hızlı Ödeme / Belge Numarası ile Ödeme alanından ya da İnteraktif Vergi Dairesi’ne giriş yaparak Borç Ödeme ve Detay alanından ya da tüm vergi dairelerine giderek ödeyebilirsiniz. İnteraktif Vergi Dairesi’nde hesabınız yok ise, “İnteraktif Vergi Dairesi (İVD) Kullanım Rehberi” içeriğimizden yararlanabilirsiniz.