Kar Marjı Hesaplama Nasıl Yapılır? Detaylı Rehber

İşletmelerin ürün, servis ve hizmet satışlarından elde ettikleri gelir ile maliyet arasındaki farkın, kazandıkları gelire oranı kar marjıdır. Kar marjını daha iyi anlayabilmek için şu terimlerin de açıklamasını yapalım:

• Kar tutarı: Satış fiyatı ile maliyet arasındaki tutardır.
• Kar oranı: Satış fiyatı ile satış tutarı arasındaki farkın maliyete oranıdır.
• Kar marjı: Satıştan elde edilen gelir ile maliyet arasındaki farkın, kazanılan gelire oranıdır.

Kar marjı işletmelerin başarı göstergelerinden biridir. Kar marjı ne kadar yüksekse o işletme o kadar başarılıdır.

Kar Marjı Hesaplamada Hangi Verilere İhtiyaç Duyulur?

Kar marjı, gelir tutarından maliyet tutarının çıkarılmasıyla hesaplanan brüt kar tutarının gelir tutarına bölündükten sonra 100 ile çarpılmasıyla elde edilir. Bunun için brüt satış, net satış, satış indirimi ve faaliyet harcaması gibi verilerden de yararlanılabilir. Bu unsurlara gelin detaylı olarak bakalım.

Brüt Satış Nedir?

Satışların toplam fatura değeri brüt satışıdır. İade ve indirim tutarları brüt satışın içine dahil değildir. Brüt satış, nakit satışların yanı sıra, bir maddenin krediyle satıldığı durumları da içeriğinde bulundurur. Şirket vergiyi satmadığı satış vergisi de brüt satışlara dahil değildir. Bu tutarın, şirket satışlarından ayrı olarak izlenmesi ve ayrı bir hesapta tutulması gerekiyor. Bir şirketin brüt satış rakamları o şirketin performansının ne kadar iyi olduğu gösterebilir.

Net Satış Nedir?

Net satışlar şirketin elinde kalan toplam geliri temsil eder. Şirketlerin net kar veya zararının hesaplanabilmesi için, şirketin üretim, dağıtım, ödenen vergiler, iadeler, pazarlama gibi maliyetleri net satıştan düşürülmelidir. Örneğin, bir şirket bir ayda brüt satışlarını 50.000 TL olarak bildirdi. Müşteriler 15.000 TL değerinde ürün iade ederse, net satış bu dönemde 35.000 TL’ye düşer. Net satış rakamı normalde brüt satışlar için değil, şirketin gelir tablosunda listelenecek olan tutardır.

Satış Maliyeti Nedir?

Satış maliyeti, satıcıların ürün ya da hizmetlerin satışını gerçekleştirebilmek için yaptığı harcamalara denmektedir. Her türlü gider kalemi satış maliyetine dahil edilebilir. Satış maliyeti harcamaları, satışların gerçekleşebilmesi için yapılan zorunlu masraflardır. Üretim maliyeti, satış maliyeti ile aynı tutulamaz. İşletmelerin net kar oranlarını bulabilmesi için kazandıkları toplam tutardan satış ve üretim maliyetlerini çıkarmaları gerekmektedir.

Satış İndirimi Nedir?

Satışlarla ilgili faturaların düzenlenip satışın gerçekleşmesinden sonra yapılan her türlü kasa ve indirimleri, satış indirimi hesabında yer alır. Kredili satışlarda alıcının ürün bedelini erken ödemesi ve peşin ödeme karşılığında alıcıya yapılan indirimlerdir. Satış indirimleri, brüt satışlara karşı olan bir borç olarak kontra hesabı olarak kaydedilir ve gider sayılmazlar.

Faaliyet Harcaması Nedir?

Dönem giderleri olarak da bilinen faaliyet giderleri, genel yönetim, pazarlama, satış ve dağıtım, araştırma ve geliştirme giderlerini içermektedir. Faiz giderleri, ürünün maliyeti ve gelir vergisi bu kalemin içerisinde yer almaz. Pazarlama ile araştırma ve geliştirme giderlerinin artışı işletmeler için uzun vadede olumlu bir durumdur. Çünkü bu harcamalar uzun dönemde şirkete ek satış olarak yansımaktadır.

Esas Faaliyet Kar ve Zararı Nedir?

Bir işletmenin esas faaliyetinden elde ettiği kar veya zararı kapsayan sonucu gösterir. Brüt satış karı ya da zararı, hiç satış yapılmasa bile ödemek zorunda olunan giderler (kira giderleri, personel giderleri, ofis masrafları gibi…) çıkarılarak hesaplanır.

Brüt Kar Marjı Nedir?

Brüt kar marjı, işletmelerin satış ve üretim performansını ölçen orana denir. İşletmelerin ürettiği ürünlerin maliyeti, pazarlama, genel yönetim, finansman gibi giderler düşürülmeden kar edilip edilmediğini gösterdiği için önemli bir rakamdır.

Gelir Nedir?

Gelir; gerçek ya da tüzel kişilerin üretime katılmadığın karşılığı olarak elde ettikleri para ile ifade edilen kıymetlerdir. Gelirin elde edildiği dönemler; gün, hafta, ay ya da yıl olarak değişebilir. Yıllık gelir, bir yıl içerisinde kar adı altında elde edilen değerlerin toplamıdır. İşletmeler için gelir ise; ürün ya da hizmet satışlarından elde edilen bedelleri ifade eder. İşletmeler faiz, kira gibi gelirler de elde edebilmektedir.

Kar Marjı Nasıl Hesaplanır?

Kar marjı hesaplanırken iki değerden yararlanılır. Bunlar; satılan ürün ya da hizmetin maliyeti ve satılan ürün ya da hizmetin satış tutarıdır. Kar marjı bu iki değer ile işlem yapılarak hesaplanır. Gelirden, maliyet tutarı çıkarılır. Daha sonra elde edilen brüt kar tutarının gelir bölünüp 100 ile çarpılmasıyla kar marjı elde edilir.

Kar Marjı Formülü Nedir?

Kar marjı hesaplamak bazen zor gelebilmektedir. Bu nedenle aşağıdaki formülü kullanarak hesaplama işlemini yapabilirsiniz.

Kar Marjı (%) = ((Satış Fiyatı – Alış Fiyatı) / Satış Fiyatı) x 100

Bu formülü bir örnek üzerinde kullanalım. Örneğin; 100 TL maliyeti olan bir gömleği 200 TL’ye satıyorsunuz. Buna göre;

• ((Satış Fiyatı – Alış Fiyatı) / Satış Fiyatı) x 100 = Kar marjı
• ((200 TL-100 TL) / 200) x 100 = Kar marjı %50’dir.

Brüt Satış Zararı Nasıl Hesaplanır?

Bir işletmenin belli bir dönem için yaptığı satışların toplamı brüt satıştır. Brüt satış zararı, yapılan satışlardan maliyetin çıkarılması ile bulunur. Formülü şudur:

Brüt satış zararı = Net satış – satılan ürün ve hizmet maliyeti