Muhasebe Hesap Kodlarının Kullanımı, Yönetimi ve İşletmeler için Önemi

Muhasebe Hesap Kodları Nedir?

Muhasebe hesap kodları; bir işletmenin finansal işlemlerini kayıt altına almak ve raporlamak için kullanılan numaralardır. Her bir kod mali bir işlemi temsil eder. Bu kodlar ile muhasebe kayıtlarının düzenli bir şekilde tutulması ve raporlamaların organize edilmesi amaçlanır.

Bu kodlarda ilk rakam hesap sınıfını, ikinci rakam hesap grubunu ve üçüncü rakam ise büyük defter hesabını temsil etmektedir. İl üç rakam haricinde bir numaralandırma var ise bu kodlar bir takım hesap kodlarının alt dallarıdır.

Muhasebe Hesap Kodları Ne İşe Yarar?

Muhasebe hesap kodları; işletmelerin düzenli ve doğru bir şekilde mali işlemlerini kaydetmelerini sağlar. Bu hesap kodları gelir tablosu, bilanço ve nazım hesaplarına göre farklılıklar gösterebilir. Buna göre;

• Kodlar 1,2,3,4 ve 5 sayıları ile başlıyorsa bu hesaplar bilanço hesabını temsil eder. Yani bu hesap kodları ile bir kayıt oluşturursanız bu bilançoya bilgi işlediğinizi gösterir.
• 6 sayısı ile başlıyorsa gelir tablosu hesabıdır. 6 ile başlayan tüm kayıtlar gelir tablosuna işlenir.
• Gider hesabına kayıt eklenmek istenirse muhasebe kodunun 7 sayısı ile başlaması gerekir.
• 9 ile başlayan hesaplar ise bilgi amaçlı ve tali hesap olarak da bilinen nazım hesabına yapılan kayıtlardır.

Muhasebe Hesap Kodları Neden Önemlidir?

Muhasebe hareketlerinin kayıt altına alınması oldukça önemlidir. Sadece takip için değil müfettişler tarafından yapılan teftişler için de kayıtların tutulması gerekmektedir.

Muhasebe hesap kodları her mali işlemin doğru bir şekilde kayıt altına alınmasını ve sınıflandırılmasını sağlar. Finansal raporların hazırlanmasını daha kolay bir hale getirir. Belirli bir kod aralığındaki hesaplar bir araya getirilerek bilanço, gelir tablosu gibi finansal raporlar oluşturulabilir.

Muhasebe kodları her işlem belirli bir kod altında kaydedildiği için, mali işlemlerin takibi, hataların bulunması düzeltme işlemleri daha kolay hale gelir.

Muhasebe hesap kodları vergi beyannamelerinin ve diğer yasal raporlamaların hazırlanmasında kullanılır. Doğru hesap kodlaması, yasal uygunluk ve vergi yükümlülüklerinin doğru bir şekilde yerine getirilmesi için de önemlidir.

Muhasebe Hesap Sınıfları Nelerdir?

Ülkemizde “Tek Düzen Hesap Planı (TDHP)” kapsamında belirlenen hesap sınıfları şunlardır:

• Dönen Varlıklar (1. Sınıf): Kısa vadeli varlıkları kapsamaktadır. Nakit, alacaklar, stoklar gibi kısa vadede nakde çevrilebilecek varlıklardır.
• Duran Varlıklar (2. Sınıf): Bir yıldan uzun sürede nakde çevrilebilecek; taşınmazlar, makineler, yatırımlar gibi varlıkları kapsar.
• Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar (3. Sınıf): Bir içinde ödenmesi zorunda olan borçları içermektedir. Banka kredileri, vergi ya da SGK ödemeleri ve tedarikçilere olan borçların hesapları bu sınıfta yer alır.
• Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar (4. Sınıf): Bir yıldan uzun vadeli borçları temsil etmektedir. Tahviller, uzun vadeli krediler, kira borçları gibi yükümlülükler bu hesaba eklenir.
• Özkaynaklar (5. Sınıf): Bu sınıfta; işletmenin sahip olduğu öz sermayeyi yer alır. Ödenmiş sermaye, geçmiş yıl karları/zararları ve dönem net karı/zararı, akçeler gibi kalemlerin yer aldığı sınıftır.
• Gelir Tablosu (6.Sınıf): Bu hesapta işletmenin elde ettiği gelir ve giderleri kaydedilir. Satış gelirleri, indirimler, satışların maliyetleri gibi gelirleri/giderleri bu sınıfta bulunur.
• Maliyet Hesapları (7. Sınıf): Bu sınıf, üretim maliyetlerinin kayıt altına alındığı sınıftır. Direkt ilk madde ve malzeme giderleri, direkt işçilik giderleri ve genel üretim giderleri gibi maliyet kalemlerini kapsar.
• Nazım Hesaplar (9. Sınıf): İşletmenin taahhüt, kefalet ve garantiler gibi bilanço dışında izlenmesi gereken işlemleri kapsamaktadır.

760 Muhasebe Kodu Nedir?

760 kodlu muhasebe hesabı, “Pazarlama satış ve dağıtım giderleri” hesabıdır. Bu hesaba, işletmenin ürün veya hizmetlerinin pazarlanması, satışı ve dağıtımı ile ilgili olarak yaptığı tüm giderler kaydedilir. 760 muhasebe kodunun alt hesapları da bulunmaktadır. Bunlar şöyledir:

• 760 Pazarlama satış ve dağıtım giderleri
• 761 Pazarlama satış ve dağıtım giderleri yansıtma hesabı
• 762 Pazarlama satış ve dağıtım giderleri fark hesabı

770 Muhasebe Kodu Nedir?

770 ise “Genel yönetim giderleri hesabı” olarak adlandırılır. Bu hesapta, işletmenin genel yönetimi ve idaresi ile ilgili tüm giderler kaydedilir. Mali işler servisi, hukuki işlemler, personel giderleri, kredi ve tahsilatlar, güvenlik ya da büro hizmetleri gibi giderleri kapsar. Bu hesaba ait alt hesaplar ise şöyledir:

• 770 Genel yönetim giderleri
• 771 Genel yönetim giderleri yansıtma hesabı
• 772 Genel yönetim giderleri farkları hesabı

Muhasebe Hesap Kodları Tablosu Nedir?

Muhasebe hesap kodları tablosu, bir işletmenin tüm finansal işlemlerini sınıflandırmak ve kaydetmek için kullandığı hesapların listesidir. Bu tabloda; her muhasebe hesabına karşılık gelen numara ve bu numaranın hangi hesabı temsil ettiğini görebilirsiniz. Muhasebe hesap kodları tablosuna ve alt kodlara buradan ulaşabilirsiniz.

Muhasebe Hesap Kodları ve Tek Düzen Hesap Planı İlişkisi Nedir?

Öncelikle tek düzen hesap planının ne olduğunu anlatalım. Tek düzen hesap planı (TDHP); muhasebede standartlaşma sağlamak amacıyla geliştirilen hesap cetvelidir. İşletmeler muhasebe kayıt işlemlerini, finansal tablolarını ve raporlamalarını bu plan çerçevesinde hazırlamaktadır. Tek düzen hesap planında da muhasebe hesap kodları kullanılmaktadır. TDHP, bu kodların belirli bir sistematik içinde kullanılmasını zorunlu kılarak muhasebe kayıtlarının düzenli, tutarlı ve karşılaştırılabilir olmasını sağlar.

Muhasebe Hesap Kodları ve UFRS İlişkisi Nedir?

UFRS (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları); işletmelerin finansal tablolarını hazırlarken uyacakları uluslararası muhasebe standartları kurallarıdır. Dünya genelinde birçok ülkede kullanılan UFRS sisteminde de varlıklar, borçlar, özkaynaklar, gelirler ve giderler gibi finansal tablo kalemlerinin nasıl sınıflandırılacağı muhasebe hesap kodları kullanılarak uygulanır.

Muhasebe Hesap Planı Nasıl Oluşturulur?

Yukarıda da söylediğimiz gibi ülkemizde muhasebe hesap planı Tek Düzen Hesap Planı çerçevesinde yapılır. İşletmeler, bir yıl boyunca yapılan tüm işlemleri muhasebe sistemine işler ve işlenen verilerin ölçülmesi, karşılaştırılması ve yorumlanması TDHP kullanılarak yapılır.

Mali işlemlerin doğru bir şekilde işlenmesi çok önemlidir. Çünkü yanlış işlenen mali tablolar şirket hakkında yanıltıcı bilgiler verir ve tüm girdi ve çıktılar net bir şekilde görülmez.

Bilanço esasına göre defter tutan işletmeler TDHP sistemini kullanmaktadır. Bu hesap planına ait kodlar bulunmaktadır. Yukarıda sıraladığımız kodlar TDHP kapsamındadır ve bu kodlar değiştirilmeden olduğu gibi kullanılmalıdır. TDHP planı yaparken muhasebe hesap kodları kullanılarak gelir tablosu hesapları, maliyet hesapları, serbest hesaplar ve nazım hesaplar başlıklar halinde kayıt altına alınır.

Muhasebe Hesap Kodları Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Muhasebe hesap kodları, finansal işlemleri düzenli ve doğru bir şekilde kaydetmek için kritik bir rol oynar. Bu sebeple bu kodları kullanırken dikkat etmeniz gerekenler şunlardır:

• Hesap kodlarının belirli bir sistematik içinde numaralandırılması gerekir.
• Ana hesapların altında ilgili alt hesaplar oluşturulmalıdır. Böylece finansal verilerin ayrıntılı bir şekilde izlenmesi ve anlaşılması sağlanır.
• Gelir ve gider takibinde hesapların doğru bir şekilde sınıflandırılması gerekir. Bu kalemlerin ayrıntılı olarak kaydedilmesi, müfettiş teftişlerinde, mali analizlerde ve raporlamalarda yardımcı olur.
• Hesap planının ve kodları, düzenli olarak işletmenin değişen ihtiyaçlarına ve yasal düzenlemelere göre güncellenmelidir.
• Muhasebe yazılımı kullanan işletmeler, muhasebe hesap kodlarını entegrasyonlara doğru bir şekilde entegre etmelidir. Böylece yazılım, bu kodları kullanarak işlemleri otomatik olarak kaydedebilir ve raporlayabilir.

Muhasebe Hesap Kodlarının Küçük İşletmelerde Önemi ve Uygulanması

Muhasebe hesap kodları küçük işletmeler için de büyük önem taşır. Finansal işlemlerin düzenli kaydedilmesi, raporlanması ve analiz edilmesi işletmenin durumunu göstermesi açısından önemlidir.

• Kar ve Zarar Takibi
  Kar ve zarar hesaplarını izlemek için uygun hesap kodları kullanılır. Böylece işletme mali performansını doğru bir şekilde değerlendirir ve iş stratejilerini buna göre belirler.
• Nakit Akışının Takibi
  Nakit hesaplarının eklendiği kod sayesinde işletmenin likidite durumu düzenli olarak kontrol edilebilir.
• Bilanço Hazırlama
  Varlıklar, borçlar ve özkaynaklar için belirlenen hesap kodları ile bilanço hazırlanır. Böylece bilanço raporları, işletmenin durumunun daha net bir şekilde yansıtır.
• Vergi Takibi
  Vergi ile ilgili hesap kodları kullanılarak vergi beyannameleri doğru ve zamanında hazırlanabilir ve vergi yükümlülüklerinin yönetimi kolaylaştırılabilir.