Damga Vergisi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Ekonomik faaliyetlerin artması ve gelişmesiyle ticari ilişkiler daha karmaşık hale gelmiş bu da hukuki kurallar çerçevesinde yürütülen iş ilişkilerini zorunlu hale getirmiştir. Yani tüm iş ve resmi ilişkilerde hukuki çerçevede ve yazılı olarak düzenlenen sözleşmelere ihtiyaç artmıştır. Her türlü resmi işlemde ispat ve belgelendirme gerekliliği vardır. Taraflara haklarını koruma imkanı sağlayan sözleşmelerin ya da resmi belgelerin geçerliliği için Damga Vergisi Kanunu’na göre damga vergisi ödeme zorunluluğu da ortaya çıkmaktadır. Bu yazımızda damga vergisi oranları, damga vergisi hesaplama yöntemi, damga vergisi oranları ve ücretleri gibi önemli konuları bir araya getirdik.

Damga Vergisi Nedir?

Damga vergisi, kişiler veya kurumlar arasında yapılan resmi işlemleri belgeleyen kağıtlardan alınan vergilerdir. Yazılıp imzalanan, herhangi bir hususu ispat veya belli etmek için ibraz edilen belgeler ile e-imza kullanarak elektronik veri şeklinde oluşturulan belgeler için alınır.

Kimler Damga Vergisi Ödemekle Mükelleftir?

Resmi belgeleri imzalayan herkes damga vergisi mükellefidir. Kanundaki bir istisnaya göre ise, resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait belgelerin damga vergisini de kişiler öder. Yabancı ülkelerle, Türkiye’deki yabancı elçilik ve konsolosluklarda düzenlenen belgelerin vergisini, Türkiye’de bu belgeleri resmi dairelere ibraz eden, üzerlerinde devir veya ciro işlemi yapan ve herhangi bir nedenden ötürü hükümlerinden faydalananlar ödemektedir. Ancak bunlar ticari belgeler ise bunları satan veya kabul veya başka suretle kullanan kişiler ödemelidir.

Damga Vergisi Hangi Durumlarda Ödenir?

Damga vergisi kişi ve kurumlar arasında yapılan, kanun kapsamına giren sözleşme ve anlaşmalarda ödenir. Bu sözleşmeler, kişiler arası ya da kişi ve resmi daireler arasında olabilir. Ancak iki kişi arasında imzalanan belgeler için damga vergisini her iki tarafın da ödemesi gerekmektedir. Resmi dairelerle kişiler arasında olan işlemlerde ise damga vergisi kişi öder.

Damga Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Damga vergisi hesaplanırken çeşitli oranlar kullanılır. Bu kapsamdaki belgelerin farklı damga vergisi oranları bulunmaktadır. Bazı belge türleri binlik oranlar üzerinden hesaplanırken bazıları ise direkt olarak sayı olarak belirtilir. Bu oranlar ve sayılar belgenin değerine göre hesaplanmaktadır. Örneğin, kira mukavelenameleri binde 1,89 oranında damga vergisine tabi iken yıllık gelir vergisi beyannameleri 132,30 TL damga vergisine tabidir.

Damga Vergisi Ne İçin Alınır?

Damga vergisi, kişiler veya kurumlar arasında imzalanan resmî belgelerin, sözleşmelerin ya da anlaşmaların geçerliliğini belgelemek amacıyla alınır. Böylece yapılan anlaşmalar ve sözleşmeler belgelenmiş ve geçerliliği uygun belge statüsünde olur. Damga vergisi ödenmeyen sözleşme ve anlaşmalar ise resmiyet kazanmamış ve geçerlilik seviyesi düşük belgeler olarak görülür.

Damga Vergisi Beyannamesi Ne Zaman Verilir?

Kurum ve kuruluşlar tarafından bir ay içinde düzenlenen belgelerin damga vergisi, ertesi ayın 20. günü akşamına kadar vergi dairesine bir beyanname ile bildirilmelidir. Ödemesi ise ayın 26. günü akşamına kadar yapılmalıdır. Şahıslarda ise, belgenin düzenlendiği tarihi izleyen 15 gün içinde vergi dairesine beyanname verilmeli ve aynı süre içinde de ödenmelidir.

Damga Vergisi Oranları ve Ücretleri Nelerdir?

Damga Vergisi Kanunu’na göre bu vergi uygulamasına tabi belgeler, oranları ve ücretleri şunlardır:

• Yıllık gelir vergisi beyannameleri: 132,30 TL
• Kurumlar vergisi beyannameleri: 176,70 TL
• Katma değer vergisi beyannameleri: 87,30 TL
• Muhtasar beyannameler: 87,30 TL
• Diğer vergi beyannameleri (damga vergisi beyannameleri hariç): 87,30 TL
• Gümrük idarelerine verilen beyannameler: 176,70 TL
• Mukavelenameler, taahhütnameler ve temliknameler: Binde 9,48
• Kira mukavelenameleri (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden): Binde 1,89
• Kefalet, teminat ve rehin senetleri: Binde 9,48
• Tahkimnameler ve sulhnameler: Binde 9,48
• Fesihnameler (Belli parayı ihtiva eden bir kağıda taalluk edenler dahil): Binde 1,89
• Karayolları Trafik Kanunu uyarınca kayıt ve tescil edilmiş ikinci el araçların satış ve devrine ilişkin sözleşmeler: Binde 1,89
• Tahkimnameler: 132,30 TL
• Sulhnameler: 132,30 TL
• Turizm işletmeleri ile seyahat acentelerinin aralarında düzenledikleri kontenjan sözleşmeleri: 744,10TL
• Meclislerden, resmi heyetlerden ve idari davalarla ilgili olmayarak Danıştay’dan verilen mazbata, ilam ve kararlarla hakem kararları:a) Belli parayı ihtiva edenler: Binde 9,48
  b) Belli parayı ihtiva etmeyenler: 132,30TL
• İhale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları: Binde 5,69
• Makbuz senedi (Resepise): 45,40 TL
• Rehin senedi (Varant): 26,80 TL
• İyda senedi: 4,20 TL
• Taşıma senedi: 1,00 TL
• Konşimentolar: 26,80 TL
• Deniz ödüncü senedi: Binde 9,48
• İpotekli borç senedi, irat senedi: Binde 9,48
• Menşe ve Mahreç şahadetnameleri: 45,40 TL
• Resmi dairelere ve bankalara ibraz edilen bilançolar ve işletme hesabı özetleri:a) Bilançolar: 102,00 TL
  b) Gelir tabloları: 48,70 TL
  c) İşletme hesabı özetleri: 48,70 TL
• Gümrük idarelerine verilen özet beyan formları: 19,80 TL
• Resmi daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) nedeniyle, kişiler tarafından resmi dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmi daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kağıtlar: Binde 9,48
• Maaş, ücret, gündelik, huzur hakkı, aidat, ihtisas zammı, ikramiye, yemek ve mesken bedeli, harcırah, tazminat ve benzeri her ne adla olursa olsun hizmet karşılığı alınan paralar (avans olarak ödenenler dahil) için verilen makbuzlar ile bu paraların nakden ödenmeyerek kişiler adına açılmış veya açılacak cari hesaplara nakledildiği veya emir ve havalelerine tediye olunduğu takdirde nakli veya tediyeyi temin eden kağıtlar: Binde 7,59
• Ödünç alınan paralar için verilen makbuzlar veya bu mahiyetteki senetler: Binde 7,59
• İcra dairelerince resmi daireler adına şahıslara ödenen paralar için düzenlenen makbuzlar: Binde 7,59
• Yurt dışından gelen posta gönderilerinin gümrüklenmesi için postanelerce gümrüklere verilen liste beyannamelerde yazılı her gönderi maddesi için: 1,00 TL
• Belediye ve il özel idarelerine verilen beyannameler: 64,80 TL
• Sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgeleri: 64,80 TL

Damga Vergisi Nasıl Ödenir?

Damga vergisi, makbuz karşılığı, istihkaktan kesinti yapılması ve basılı damga konulması olmak üzere 3 adet ödeme şekline sahiptir. Damga vergisi bu ödeme şekillerinden biri tercih edilerek ödenebilir.

Basılı Damga Konulmasıyla Damga Vergisi Ödeme Nedir, Nasıl Ödenir?

Basılı damgalı kağıtlar matbu olarak bastırılır ve bu kağıtlara dair damga vergisi yüzde beş eksik olarak peşin ödenir. Aşağıdaki belgelere dair damga vergisi pul yerine basılı damga konulması şekliyle de ödenebilir:

• Makbuz ve ibra senetleri,
• Faturalar,
• Ulaştırma ile ilgili kağıtlar,
• Elektrik, havagazı, telefon ve su abonman mukavelenameleri,
• Maliye Bakanlığının müsaadesi alınmak şartıyla vergiye tabi diğer kağıtlar

Makbuz Verilmesiyle Damga Vergisi Ödeme Nedir, Nasıl Ödenir?

Bu ödeme şeklinde, mükelleflere vergi ödemesini bildirmek amacıyla bir makbuz verilir. Damga vergisi bu makbuz karşılığında ödenir. Düzenlenen belgelerin vergisi, ertesi ayın 20. günü akşamına kadar vergi dairesine beyanname ile bildirilir ve 26. günü akşamına kadar ödenir.

İstihkak Kesinti ile Damga Vergisi Ödeme Nedir, Nasıl Ödenir?

Bu yöntemde belge henüz tamamlanmamış ve işlem sürecindeyken damga vergisi kesilir. Genel bütçeli daireler dışında kalan ve istihkaktan kesinti yapan daire ve müesseseler tarafından bir ay içinde kesilen damga vergisi, ertesi ayın 20’inci günü akşamına kadar vergi dairesine beyanname verilir ve 26’ıncı günü akşamına kadar da ödenir.

Sözleşme Damga Vergisi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Taraflar arası imzalanan sözleşmelerde de damga vergisi yükümlülüğü doğmaktadır. Sözleşmeye imzayı atan herkes damga vergisi ödemekle yükümlüdür. Ayrıca bir nüshadan fazla olarak düzenlenen sözleşmelerin her nüshası ayrı ayrı aynı miktar veya oranda damga vergisi ödenmelidir. Sözleşmeler için ödenecek damga vergisi tutarı binde 9,48 vergi dilimi üzerinden hesaplanır.

Sözleşme damga vergisi hesaplanırken, sözleşmenin aylık tutarının yıllık değere dönüştürüldükten sonra vergi dilimi ile çarpılır.

(Sözleşme tutarı x 12) x %0,948

Şimdi aylık tutarı 10.000 TL olan bir sözleşmenin damga vergisini hesaplayalım.

10.000 x 12= 120.000

120.000 x %0,948 = 1.137,6 TL Damga vergisi

Damga Vergisinden İstisnalar Nelerdir?

Damga vergisinin kişiler veya kurumlar arasında yapılan resmi evraklardan alındığını söyledik ancak kanuna göre bu vergi türünden istisna edilen belgeler de bulunmaktadır. Bunlar;

• Resmi işlerle ilgili belgeler,
  a) Resmi daireler arasında kullanılan belgeler,
  b) Resmi dairelerden kişilere verilen belgeler,
• Kişilerden resmi dairelere verilen belgeler,
• Öğrenciler ve askerlerle ilgili belgeler,
• İşçiler, çiftçiler ve göçmenlerle ilgili belgeler,
• Ticari ve medeni işlerle ilgili belgeler,
• Kurumlarla ilgili belgeler.

İstisna edilen belgelerin kapsadığı işlemlere dair detaylara buradan ulaşabilirsiniz.

Damga Vergisi Beyannamesi Örneği Nedir?

Damga vergisi beyanname örneğine buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.

Damga Vergisinde Sorumluluk ve Ceza Nedir?

Vergiye tabi belgelerin damga vergisinin ödenmemesinden ya da eksik ödenmesinden dolayı meydana gelen vergi ve cezadan, kağıtlar ibraz edenler sorumludur. Belge, birden fazla kişi tarafından imzalandıysa vergi ve cezanın tamamından imza sahipleri müteselsilen sorumludurlar. 2022 yılında vergi cezası oranlarında %36,2’lik bir zam yapıldı. Resmi daireler veya noterler tarafından düzenlenerek kişilere verilen veya damga vergisi hiç alınmayan ya da eksik alınan belgelerin vergisi mükelleflere, cezası ise düzenleyenlere aittir.