Distribütör Nedir? Nasıl Distribütörlük Alınır?

Distribütör Nedir?

Distribütör, ürünleri üreticiden alıp kendi mağazasında ya da farklı perakendecilere satan kişi ya da şirketlerdir. Yani distribütörlere dağıtıcı firma da diyebiliriz. Tedarik zincirinde önemli bir rol oynayan distribütörler aynı zamanda pazarlama, satış sonrası hizmet ve ürün bilgileri sağlamak gibi hizmetleri de üstlenebilmektedir. Distribütörler, üreticilerle perakendeciler veya son tüketiciler arasında köprü görevi görür.

Distribütörler Ne İş Yapar?

Distribütörlerin ana görevi dağıtıcılıktır. Ancak tedarikçilerle yapılan sözleşmeye bağlı olarak yaptıkları işin kapsamı da değişebilir. Genel olarak başlıca görevleri şöyledir:

• Üreticilerden büyük miktarda ürün satın alarak depolama ve stok yönetimi görevi görürler.
• Aldıkları ürünleri perakendecilere, toptancılara ya da doğrudan tüketiciye ulaştırırlar.
• Müşteri desteği sunarak ürünler hakkında bilgi verirler, teknik destek sağlarlar.
• Bazı distribütörler ürünlerin pazarlanmasına ve satılmasına yardımcı olmak için reklam, promosyonlar, ürün tanıtımları ve satış etkinlikleri gibi destekler de verir.

Distribütör İle Tedarikçi Arasındaki Farklar Nelerdir?

Distribütör ve tedarikçi, tedarik zincirinde yer alan iki önemli noktadır. Ancak görevleri bakımından farklılıkları bulunmaktadır. Tedarikçi ürünleri üreten ya da üretenlere hammadde sağlayan firmalardır. Distribütör ise üretim sürecinde göreve sahip değildir. Ürünleri üreticilerden alıp perakendecilere, toptancılara ya da tüketicilere satar.

Tedarikçiler genellikle ürünlerin mülkiyetini üreticiye teslim edene kadar elinde tutar. Bu mülkiyet kapsamında riskler, teslimatın zamanında yapılması, kalite kontrolü ve hammadde tedariği gibi süreçler bulunmaktadır. Distribütör ise ürünlerin mülkiyetini alır ve yeniden satar. Sadece envanter yönetimi, depolama ve satış riskleri gibi sorumlulukları üstlenir.

Son olarak distribütör pazarlama ve satış faaliyetlerine de katılırken tedarikçi bu süreçlere katılmaz. Sadece ürün kalitesi ve tedariği için çalışır.

Distribütör Çeşitleri Nelerdir?

Distribütörler, farklı ürünler, hizmetler ve sektörler için farklı sorumluluğa sahiptir ve bu nedenle çeşitli türlerde olabilirler.

1. Direkt distribütör: Ürünleri doğrudan perakendeci mağazalara satarlar. Toptancı ya da dağıtıcılara satmazlar.
2. İntansif distribütör: Bir ürünün mümkün olduğunca çok satış noktasında bulundurulmasına denir. Bu türde, ürünün erişilebilirliği ve bulunabilirliği en üst düzeye çıkarılarak, tüketicilerin ürüne en kolay şekilde ulaştırılması sağlanır.
3. Seçici distribütör: Bu türde distribütörler, intansif türünün tam tersi şeklinde çalışır. Burada sadece marka imajına uygun perakendecilere ürünler dağıtılır.
4. Özel distribütör: Bu türde bir markanın tek resmi distribütörü olur. Özel distribütörlükte, belirlenen bölge veya pazarda yalnızca bir distribütör, markanın ürünlerini satma hakkına sahip olur.

Nasıl Distribütör Olunur?

Distribütörlük, iyi planlama, güçlü tedarikçi ilişkileri ve etkili pazarlama stratejileri gerektiren bir iştir. Bu hizmeti vermek isteyenler için markaların sözleşme şartlarını yerine getirmesi gerekmektedir. Her marka şirket kimliğine göre farklı şartlar sunabilir. Ancak distribütör olmak isteyen gerçek ya da tüzel kişileri yerine getirilmesi gereken bir süreç beklemektedir.

Distribütörlük İçin Gereken Belgeler Nelerdir?

Distribütör olmak isteyen kişi ya da firmaların genel olarak sahip olması gereken belgeler şunlardır:

• Vergi levhası,
• İmza sirküleri,
• Kimlik fotokopisi,
• Karar defteri kopyası,
• Resmi gazete örneği,
• İkametgah belgesi.

Distribütör Olmak İçin Şartlar Nelerdir?

Distribütörlük yapabilmek için ilk şart yasal bir işletmenin olması gerekir. Bu şahıs şirketi, limited ya da anonim şirket olabilir. Şirketin kurulumunun ardından vergi numarasının da alınması gerekir. Ayrıca bazı ürün gruplarında (gıda, ilaç, kozmetik gibi) özel izinler ve lisanslar almak gerekebilir. Bu izin ve lisansların da temin edilmesi gerekir.

Bunun dışında distribütör olmak için yasal bir şart bulunmamaktadır. Burada önemli olan Ürünleri sağlayacak üreticiler veya markalarla anlaşmalar yapılmasıdır. Bu anlaşma çerçevesinde üretici firma ile maddi koşullar ve sorumluluklar belirlenir. Distribütör firmanın da bu anlaşmaya uygun şekilde faaliyet göstermesi beklenir. Bu sözleşme ile firmalara kendi ürettiği malı satma hakkını distribütörlere verdiğini beyan etmiş olur.

Ayrıca distribütör şirketlerinde pazarda faaliyetlerine istedikleri şekilde devam edebilmesi için sektör bilgisi ve deneyimi, müşteri portföyü, yeterli cirosu ya da ürünleri ne kadar satabileceği ya da nasıl tanıtabileceği gibi bilgilere sahip olması gerekir.

Distribütör Olmak İçin Hangi Özelliklere Sahip Olunmalıdır?

Distribütörlük kolay bir iş kolu değildir. Bu alanda başarılı bir şekilde faaliyet gösterilmesi için bir takım özelliklere sahip olunması ve dikkat edilmesi gerekir:

• İşletme yönetimi ve strateji oluşturma konusunda bilgi ve deneyim sahibi olmak önemlidir.
• Dağıtımın yapılacağı sektör hakkında bilgi (sektör trendleri, müşteri ihtiyaçları, rekabet koşulları vb.) sahibi olunmalıdır.
• Bulunan ülkede bayilik sistemi ve satış temsilciliği ağı kurabilecek kapasitede olunmalıdır.
• Depo yönetimi, lojistik, sipariş yönetimi ve tedarik zinciri gibi süreçleri organize etme yeteneği gereklidir.
• Tedarikçilerle, müşterilerle ve iş ortaklarıyla etkili iletişim kurarak ikna becerilerine sahip olunmalıdır.
• Reklam ve tanıtım faaliyetleri oluşturabilmeli, gerekirse sektörel fuarlarda yer alınmalıdır.
• Müşteri memnuniyetinin sağlanabilmesi için satış sonra gereken teknik destek verilmelidir.

Distribütörlük Anlaşmasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Distribütörlük anlaşması kapsamında üretici ile tarafların karşılıklı hak ve yükümlülükleri belirleyen bir sözleşme imzalanır. Sözleşme kapsamında; sözleşmenin sürekliliği, belirli bölge için yapılması, distribütörün kendi nam ve hesabına hareket edeceği unsurlarının belirtilmesi* önem taşır.

Distribütörlük Sözleşmesinde Hangi Bilgiler Bulunmalıdır?

Sözleşmede;

• Ürünlerin nitelikleri,
• Anlaşmanın süresi,
• Ürünlerin satılmasına izin verilen bölge (wen siteleri dahil),
• Ödemelerin zamanı ve şekli,
• Distribütörün alt distribütörlük verme yetkisinin olup olmayacağı,
• Sözleşmenin iptal edilebileceği şartlar,
• Kusurlu ürün olması durumunda iade şartları,
• Tarafların iletişim bilgileri yer alır.

Anlaşmada yer alan tüm bu detayların ve şartların açıkça belirtilmesi; anlaşmazlıkların önlenmesi ve iş ilişkilerinin sağlıklı bir şekilde sürdürülmesi için çok önemlidir.

Distribütör Olmanın Avantajları Nelerdir?

Distribütör olmanın birçok avantajı vardır. Öncelikle üretimden sorumlu olmadıkları ve yalnızca ürün dağıtımı yaptıkları için birçok riskten sorumlulukları olmaz. Üretim tesisi yerine distribütörlük yaparak daha düşük bütçelerle faaliyete başlanabilir.

Distribütörler, ürünleri toptan fiyatlarla alıp, perakende fiyatlarla satabilirler. Böylece kar marjlarını artırabilir. Aynı zamanda üreticiler, distribütörlere genellikle indirimler ve promosyonlar sunmaktadır.

Kendi iş stratejilerini belirleyerek, iş süreçlerini özelleştirebilirler. Böylece daha fazla esneklik ve bağımsızlık sahibidirler. Genellikle talep ve satış trendlerine göre stoklarını oluştururlar. Bu da aşırı stok riski ve stok maliyetlerini azaltabilir.

Distribütörlüğün Zorlukları Nelerdir?

Distribütörlüğün birçok avantajı olmasına rağmen çeşitli zorlukları da vardır:

• Öncelikle popüler ürünlerde diğer distribütörlerle yoğun bir rekabet olabilir.
• Ürünlerin doğru zamanda ve yeterli miktarda alınması zor olabilir.
• Teslimat sürelerinin yönetilmesi, lojistik maliyetlerin kontrol altında tutulması ve ürünlerin güvenli bir şekilde ulaştırılması zor süreçlerdir.
• Tedarikçilerle yaşanabilecek sorunlar operasyonel süreçleri etkileyebilir.
• Başlangıç aşamasında ürün tanıtımı ve pazarlama çalışmaları yüksek maliyetlere neden olabilir.

Distribütörlük Hakları Nelerdir?

Distribütör anlaşma yaptığı üretici ve markanın ürünlerini pazarda satma hakkına sahiptir. Ayrıca ürünün ticari markasını da kullanabilirler. Bunun dışında pazarlama çalışmaları kapsamında distribütörlük veren firmadan yardım isteme hakkı da bulunmaktadır.

“Distribütör Garantili” Ürün Ne Demektir?

“Distribütör garantili” tanımı, distribütör tarafından satılan ürünün yine aynı firma tarafından sağlanan garanti türüne denir. Yani hasar gören ürünün belirli şartlar altında distribütör tarafından destekleneceği ve onarılacağı anlamına gelmektedir.

Başarılı Distribütörlük Örnekleri ve İlham Veren Hikayeler

Apple, Amazon ve Coca-Cola gibi dev markalar da distribütörlerle çalışmaktadır:

Apple, ürünlerini global pazarda geniş bir distribütör ağıyla dağıtır. Örneğin ülkemizde Troy mağazalarında Apple ürünlerini bulabilir, garanti kapsamındaki ürünlerinizi onarılmasını sağlayabilirsiniz.

Dünyada geniş bir dağıtım ağı olan pazaryeri Amazon’un Fulfillment Center’ları lojistik alanında devrim niteliğindedir. Amazon Fulfillment ile distribütörler geniş bir dağıtım ağıyla, müşterilere hızlı ve verimli teslimat sağlar.

Dünyanın en popüler meşrubat markalarından biri olan Coca-Cola şirketi ürünlerini dünya genelinde geniş bir distribütör ağı aracılığıyla dağıtır. Yerel distribütörlerle çalışarak her bölgeye has stratejiler ve ürünler geliştirir.

Başarılı Bir Distribütör Olmanın Yolları

Başarılı bir distribütör olmak için iyi bir iş planının olması gerekir. Başarı getirebilecek birkaç önerimiz şunlardır:

• Pazar analizini doğru yapınca hangi ürünlerin talep gördüğünü, müşteri beklentilerini ve rakiplerinizi analiz edin.
• Ürün seçimi yaparken sorumluluk değeri yüksek ürünler seçebilirsiniz. Örneğin, sürdürülebilirlik ve çevre konularında katkı sağlayan ya da hassasiyeti olan ürünler, müşterilerinizin gözünde duyarlı bir marka imajı yaratabilir.
• Ürünlerin sürekli ve sorunsuz bir şekilde temin edilmesi için güvenilir tedarikçiler bulun.
• Tedarikçilerle en iyi fiyatları ve ödeme anlaşmaları yapın.
• Etkili bir stok ve lojistik yönetimi, finansal süreçler ve sipariş kontrolü için yapay zeka altyapılı dijital araçlar kullanabilirsiniz.
• e-Ticaret web siteleri, sosyal medya kanalları gibi platformları kullanarak internette de varlığınızı gösterin.

* Kaynak: Türk Hukukunda Distribütörlük Sözleşmeleri – Rekabet Kurumu Perşembe Konferansları Yayınları