Stok Devir Hızı Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Stok Devir Hızı Nedir?

Stok devir hızı hesaplama, bir mağazanın stoklarında bulunan ürünlerin 1 yıl içerisinde kaç kere yenilendiğini görmek için yapılan hesaplama yöntemidir.

Stok Devir Hızı Hesaplaması Neden Önemlidir?

Mağaza sahibi, bu hesaplamayı yaparak stoklarını ne kadar etkin kullandığını ve hangi ürünün ne kadar popüler olduğunu görür. Aynı zamanda stoklarda tutulan ürünlerin ne kadar maliyet çıkardığı da bu hesaplamayla görülür. Stok devir hızı hesaplamasının yüksek çıkması mağazanın başarılı olduğunu gösterdiği için iyiye işarettir. Bunlardan yola çıkarak, yazımızda size stok devir hızını ve nasıl hesaplandığını anlatacağız.

Stok Devir Hızı Nasıl Hesaplanır?

Stok devir hızı hesaplanırken; stok devir hızı, ürünün dönem başı stokları ile dönem sonu stokları toplanır. Bu toplama işleminin ardından çıkan sonuç ikiye bölünür. Son olarak da dönem içerisinde satılan ürünlerin toplam maliyeti, bu sayıya bölünerek sonuç elde edilir. Böylece mağazanın stok yenileme sayısı ortaya çıkar. Stok devir hızı hesaplama formülü özetle şu şekildedir:

Stok Devir Hızı = Satışların toplam maliyeti / ((Dönem başı stoklar + Dönem sonu stoklar) / 2)

Örnek bir hesaplama yapacak olursak:

Dönem içerisinde satılan ürünlerin maliyeti: 500.000
Dönem başı stoklar: 30.000
Dönem sonu stoklar: 20.000 olsun.

Bu rakamlar ışığında, stok devir hızı hesaplaması aşağıdaki gibi yapılacaktır;

500.000 / ((30.000+20.000) /2)
500.000 / (50.000 /2)
500.000 / 25.000 = 20

Elde edilen hesaplamaya göre mağazamız yıl içerisinde ürün stoklarını 20 defa yenilemiş oluyor. Ancak çıkan sonuç üzerinden sabit bir analiz yapılması doğru değildir. Ürün, sektör, rekabet ortamı gibi özellikler göz önüne alınarak analiz yapılmalıdır. Bu karşılaştırmaları yaptığınızda daha sağlıklı sonuçlar elde edeceksiniz.

Stok devir hızı hesaplama şablonuna buradan ulaşabilirsiniz.*

Stok Devir Hızı Ne Olmalıdır?

Stok devir hızı her firmaya ve ürün kategorisine değişkenlik gösterir. Bununla birlikte stok devir hızının düşük olması mağazalar için kötü olarak yorumlanır.

– Stok devir hızının yüksek olması ne ifade eder?

Çıkan sonuçların yüksek çıkması, mağazanın başarılı bir satış sürecinden geçtiğini gösterir. Ürünlerinin hızlı bir şekilde satıldığı anlaşılır. Ancak bu durum her zaman olumlu bir sonuç olmayabilir. Bu aynı zamanda sürekli stok yenileyen mağazanın yetersiz stokla çalıştığını da gösterir. Bu da firmanın yetersiz stok sorunuyla karşı karşıya olduğuna işarettir.

– Stok devir hızının düşük olması ne ifade eder?

Sonuçların düşük çıkması için genel olarak kötü yorumlanır. Mağazanın satış sorunu yaşadığının göstergesi olabilir. Bu aşamada mağaza sahibinin satışlarını artırmak için stratejik planlar yapması gerekir.

Ürün Sektörüne Göre (Lüks tüketim, Mobilya, Beyaz Eşya vb.) Stok Devir Hızı Ne Olmalıdır?

Bir market yılda 13 defa stok yenilerken aynı performansı yüksek maliyetli olan mobilya, lüks tüketim veya beyaz eşya sektörlerinden beklenmemelidir. Stok devir hızının düşük olması sektörden sektöre göre değişiklik gösterir. Her sektör için risk anlamına gelmeyebilir. Örneğin, gıda ve market sektöründe stok devir hızının yüksek olması normaldir. Araştırmalara göre, 2018 yılında market endüstrisi ortalama 13,56 stok devir hızına sahip. Yani bir market ortalama 13 defa stok yeniliyor.**

Marketler, daha yüksek birim satış hacmiyle daha düşük birim başına kar elde etmesinden kaynaklanır. Bu oranın aynı şekilde, lüks tüketim, mücevher, beyaz eşya, mobilya, otomotiv vb. gibi sektörlerde yüksek olması beklenmemelidir. Yüksek maliyetli, satışı diğer sektörlere göre daha az olan ürünlerin stok devir hızı düşük çıkabilir. Bu tarz sektörler, düşük stok devir hızı ile yüksek kar marjı sağlayabilir.

İyi Bir Stok Devir Hızı Nedir?

Her işletme farklı olsa da stok devir hızı oranının 4 ile 6 arasında olması, genellikle stok yenileme oranının ve satışların dengeli olduğunun göstergesidir. Bu oran, ne stoksuz kalacağınıza ne de elinizde satılmamış ürün kalacağı anlamına gelir.

Stoğunuzu düzenli şekilde yönetirken, Yengeç’in e-ticaret entegrasyonları ile de faturalama ve kargolama operasyonlarına harcadığınız zamanı azaltabilir ve işlerinizi kolaylaştırabilirsiniz. 15 gün ücretsiz denemek için hemen tıklayın.

Ortalama Stokta Kalma Süresi Nedir?

Ortalama stokta kalma süresi adından da anlaşılacağı üzere stoktaki ürünlerin girişi ile çıkışı arasındaki süreyi gösterir. Bu süre, mağaza sahibine her ürünün stoklarını kaç gün içinde yenilediğini gösterir. Bunu hesaplamak için öncelikle stok devir hızı hesaplama verilerini elde etmeliyiz. Daha sonra ortalama süreyi hesaplamak için 1 yıl içerisindeki gün sayısı olan 365, stok devir hızına bölünür. Stok devir hızı hesaplamasına örnek verecek olursak:

– Stok devir hızı: 20 (Yukarıda verdiğimiz örnekteki stok devir hızı baz alınmıştır.)
– Gün sayısı: 365
– Ortalama stokta kalma süre: 365 / 20 = 18,25

Yani bu hesaplamaya göre, envanterinizde bulunan ürünün stoğu ortalama 18 günde bir yenilenmektedir. Ürünün ortalama gün süresini hesaplamak, bize stok bitmeden yenileme çalışmalarına başlamamızı sağlar.

Stok devir hızı ve ortalama stokta kalma süresini hesaplarken, envanterinizde bulunan her bir ürün kategorisi için ayrı hesaplamalar yapmanız gerekir. Örneğin, giyim kategorisinde ürün satışı yapıyorsunuz.

Stok devir hızı hesaplamasını yaparken, t-shirt stoğu için ayrı, pantolon stoğu için ayrı, kaban stoğu için ayrı hesaplamalar yaparak ürünlerin durumunun verilerini çıkarmalısınız.

Stok Devir Hızının Doğru Hesaplanması Neden Önemlidir?

İster küçük ister orta ister büyük ölçekli firma sahibi olun stok yönetimini doğru bir şekilde yapmanız gerekir. Yanlış stok yönetimi satışlarınızı etkileyip sizi iflasa kadar sürükleyebilir. Bu sebeple ürünlerin giriş ve çıkışları doğrultusunda değişen stok miktarı, ürünlerin depoda ne kadar süre beklediği gibi verileri düzenli olarak çıkarmanız gerekmektedir.

Doğru stok yönetimi hakkında bilgi almak isterseniz “7 Maddede e-Ticaret Stok Yönetiminde Dikkat Etmeniz Gerekenler” yazımızı okuyabilirsiniz.

Stok devir hızı verilerini çıkarmak doğru stok yönetimi için çok önemlidir. Stok devir hızı hesaplaması ile yıl içerisinde kaç defa stok yenilediğinizi öğrendiğiniz için tedarikçinizle de kaç defa görüşeceğinizi öğrenmiş olursunuz. Çıkan veri üzerinden hem tedarikçinizle fiyat anlaşması yapabilir hem de yetersiz stok problemini de en aza indirebilirsiniz. Aynı zamanda hangi ürünün ne kadar stok yenilendiğini öğrenerek, pazarlama stratejilerinizi daha az satılan ürünleriniz üzerine yoğunlaşarak yapabilirsiniz.

Stok Devir Hızı Çok Yüksek Olabilir mi?

Evet, stok devir hızınız yüksek çıkmış olabilir. Her ne kadar yüksek oranların tercih edildiğini söylesek de bunun satışlarınıza kötü etkisi de olabilir. Sürekli stoksuz kalmak ve stok yenilemek, yaşayacağınız en küçük bir aksaklıkta müşteri talebini karşılayamaz ve sipariş kaybı yaşamanıza neden olabilir. Bu yüzden sipariş döngünüzü talebe daha iyi uyacak şekilde ayarlamalısınız.

Stok Devir Hızını İyileştirmek İçin Çözümler Nelerdir?

Stok devir hızınızı etkili pazarlama, verimli stoklama, akıllı fiyatlandırma ve hızlı kargo süreciyle artırabilirsiniz. Stok devir hızı iyileştirmek, envanter yönetiminizi verimli hale getirir, depolama maliyetlerini azaltır ve satışlarınızı artırabilir. Stok devir hızını artırmak için yapabileceğiniz yöntemler şunlardır***:

1- Doğru Tahminlerde Bulunun

e-Ticarette her ürün kategorisi için her oran her bilgi doğru sayılmamalıdır. Mevsimsel ürünler, mode trendleri gibi etkenler envanteri ve oranları büyük ölçüde etkiler. Bu nedenler ürünlerinizin son durumunu düzenli olarak kontrol etmeli, hangi ürünün en çok satıldığı ya da trendinin yükseldiğini görmek için satış verilerinizi doğru analiz etmelisiniz.

2- Etkili Pazarlama Yapın

Etkili bir pazarlama stratejisi, stok devir hızının artması için etkili olabilir. Çünkü pazarlama yöntemleriyle satışlarınızı artırabilirsiniz. Daha az satan ürünlere odaklanabilir, ulaşılması zor müşterilere ulaşmayı deneyebilirsiniz. Sosyal medya, SEO, ücretli reklamlar, içerik pazarlama veya e-posta pazarlamasıyla yeni kitleler kazanıp müşteri ağınızı arttırarak satışlarını artırabilir, stok devir hızınızı da böylece yükseltebilirsiniz.

3- Elde Kalan Stok İçin Özel Kampanyalar Düzenleyin

Elinizde kalan ürünleri kullanılamaz hale gelmeden elden çıkarmanızda fayda var. Bu tür durumlarda, müşterilerinize stokta kalan ürünler özelinde indirimler ve promosyonlar sunabilirsiniz. Bu indirimler müşterilerin satın alma oranını artırabilir.

4- Verimli Stoklama Yapın

Kolayca satıldığını gördüğünüz bir ürün olduğunda, büyük miktarlarda stok yapmayın. Küçük miktarlarda stoklamak daha iyidir. Ancak yaptığınız stoklamayı sattığınız stoktan önce yeni stok için yapmalısınız. Bu da işinizin sorunsuz bir şekilde devam etmesini sağlar.
Doğru stok yönetimi için “7 Maddede e-Ticaret Stok Yönetiminde Dikkat Etmeniz Gerekenler” yazımızı inceleyebilirsiniz.

5- Akıllı Fiyatlandırma Stratejisi Uygulayın

Birden fazla kategoride ürün satıyorsanız, tek bir fiyatlandırma stratejisi işinize yaramayabilir. Bu yerine, sezonluk fiyatlandırma, ücretsiz kargo, toplu indirimler gibi faktörlere dayalı birden fazla fiyatlandırma stratejisi ile ilerlemekte fayda var.

6- Kargo Sürecini Hızlandırın

e-Ticarette kargo süreci çok önemlidir. Bir müşteri, ürününü haftalarca beklerse bir daha sizden alışveriş yapmak istemeyecektir ve potansiyel alıcıları da kaybetmenize neden olacaktır. Bu nedenle, hızlı ve sorunsuz kargo satışlarınızın artmasında kritik öneme sahiptir.

7- e-İhracat Yapın

Stok devir hızını artırmanın bir diğer yolu da e-ihracat yapmaktır. e-İhracat yaparak ürünlerinizi yeni bir pazara sunabilirsiniz. Web sitenizi sıfırdan yurtdışına açmakta zorlanacağınızı düşünüyorsanız Amazon, AliExpress, n11 veya eBay gibi pazaryerlerinde mağaza açarak bu web sitelerin ürün sattığı ülkelere ürünlerinizi sunabilirsiniz. Bu da ürünlerinizi daha çabuk satarak stok devir hızınızı yükseltebilir. e-İhracat hakkında detayları “e-İhracat Nedir, Nasıl Yapılır?” başlıklı yazımızda inceleyebilirsiniz.

8- Pazaryerlerinden Yararlanın

Stok devir hızınızı pazaryerlerinin sahip olduğu müşteri kitlesiyle de iyileştirebilirsiniz. Trendyol, Hepsiburada, n11.com gibi pazaryerlerinde mağaza açarak her gün binlerce insanın ziyaret ettiği bu web sitelerinde ürün satışı yapabilirsiniz. Bu pazaryerlerinin kampanyalarından ve reklam çalışmalarından yararlanarak markanızı öne çıkarıp satışlarınızı artırabilirsiniz. Ürünler satıldıkça stok devir hızınız da artacaktır.

Stok Optimizasyonu Nedir?

Stok optimizasyonu, satın alma, üretim, depolama ve lojistik süreçleri boyunca oluşturulacak ve tutulacak stokların türlerinin ve miktarlarının zamana bağlı olarak belirlenmesine denir. Stok optimizasyonunda toplam stok maliyetini en aza indirmek hedeflenir. Stok optimizasyonu, stok maliyetlerini azaltmak ve satış hedeflerini karşılamak için yapılır. Stok optimizasyonu yapmayan şirketler, yüksek maliyet ve satış taleplerini karşılayamama riski ile karşılaşabilir. Bu risklerle karşılaşmamak için her şirketin stok optimizasyonu bulunmalıdır.

Alacak Devir Hızı Nedir?

Alacak devir hızı, bir firmanın alacaklarının tahsil hızını gösteren bir orandır. Yani kurumun alacaklarının tahsili veya paraya dönüşme hızı alacak devir hızı ile hesaplanır. Alacak devir hızının yüksek çıkması olumlu olarak görülür. Bu alacakların hızlı ve kolaylıkla tahsil edildiğini gösterir. Oranın düşük çıkması ise alacakların sürekli biriktiği ve vadesinin uzadığını gösterir. Ancak, her sektörde ödeme koşulları farklıdır. Bu yüzden alacak devir hızı yorumlanırken aynı sektördeki farklı firmalarla karşılaştırma yapılmalıdır.

Alacak Devir Hızı Nasıl Hesaplanır?

Alacak devir hızı, bir hesap dönemindeki kredili satış toplamı ile ticari alacaklar toplamı bölünerek hesaplanır. Ortaya çıkan sonuç alacak devir hızını temsil eder. Alacak Devir Hızı formülü aşağıdaki gibidir:

ADH= Kredili Satışlar Tutarı/Ticari Alacaklar Tutarı

Ölü Stok Nedir?

Ölü stok, kısa bir süre boyunca talebi bitecek, çabuk bozulabilecek veya son kullanma tarihi kısa süreli olan malların tüketiminin gerçekleşmemiş olmasına denir.

Ölü stoğa, süt ürünleri, hızlı bozulabilecek gıdalar, süreli yayınlar (dergiler, gazeteler) veya mevsimsel ürünler örnek gösterilebilir. Mevsim değişimlerinde, envanter yenilenmesi sırasında satışı gerçekleşmeyen ürünler de eski stok veya ölü stok olarak görülür. Örneğin, kış sonunda elde kalan kazaklar olabilir.

Stok Devir Hızı ile Ölü Stok İlişkisi Nedir?

Stok devir hızı hesaplaması, ölü stokların meydana gelmemesi, için bu tarz ürünlerin satışında verimliliği en üst düzeye çıkarmak için çok yararlıdır.

* Kaynak : Inventory Turnover Ratio Formula
** Kaynak : Which Industries Have the Highest Inventory Turnover?
*** Kaynak : The Ideal Inventory Turnover Ratio for Your Business Goals