Gerçek Kişi ve Tüzel Kişi Nedir? Farkları Nelerdir?

Gerçek Kişi Nedir?

Gerçek kişi, bir kişinin doğumdan itibaren ölümüne kadar geçen sürede sahip olduğu hukuki hakları ve kişinin kendisini tanımlayan kavramdır. Gerçek kişide sağlıklı olmak ve tam sağ olmak şartı vardır. Kişinin var olması ile kazandığı hak ve hürriyetleri kapsar.

Gerçek kişilerin hak ve özgürlükleri kapsamında alacaklı ya da borçlu olma hakları vardır. Bunlar mali haklarını tanımlamaktadır. Gerçek kişi bireysel özgürlüğü kapsamında karar verme yetkisine sahip kişidir. Modern hukukta açıklanan tanıma göre; kişinin ırkı, dini, cinsiyeti ya da etnik kimliği gerçek kişi haklarına sahip olmasını engelleyen kriterler değildir.

Gerçek Kişi Örnekleri Nelerdir?

Peki gerçek kişiler kimlerdir? Gerçek kişiye şu kişi ve kuruluşları örnek gösterebiliriz:

• İnsanlar Gerçek kişilere verebileceğimiz ilk örnek insanlardır. Modern hukuka göre bütün insanlar birer kişi olarak kabul edilir.
• Adi Şirketler Sahibinden ayrı bir varlığı olmayan adi şirket veya adi ortaklık; en basit şirket modeli olarak ayrışmaktadır. Bu şirketler; kuruluş kolaylığı, tüzel kişiliği olmaması ve tescil zorunluluğu bulunmamasından dolayı yaygın şirket türleridir. Adi şirketlerin yasal dayanağı Türk Borçlar Kanunu’nun 620-645 maddelerinde düzenlendiği için tüzel kişilikleri bulunmamaktadır. Ortakların kendilerine ait mal varlıkları üzerinde elbirliği mülkiyeti vardır. Şirketin mal varlığı ile ilgili durumlarda ortaklar birlikte hareket etmek zorundadır.
• Adi Komandit Şirketler Ticari bir işletmeyi ticaret unvanı altında işletmek amacıyla kurulan adi komandit şirket, şirket alacaklarına karşı ortakların sınırsız sorumlu olduğu bir şirkettir. Adi komandit şirketi, şahıs şirketi olarak ele alındığı için tüzel kişiliği yoktur.

Tüzel Kişi ve Gerçek Kişi Arasındaki Farklar Nelerdir?

Tüzel ve gerçek kişilik arasında hukuki açıdan temel farklar bulunmaktadır. Gerçek kişiler, doğumdan itibaren sağlıklı olmak şartıyla ölüme kadar olan zamanda bir bireydir. Tüzel kişiler, gerçek insandan bağımsız olarak kamu kurumu, dernek ya da vakıf kapsamında ele alınan topluluklardır. Tüzel kişi kendi başına bir borçlanma ya da alacaklı yerine geçemez ancak gerçek kişiler borçlu yada alacaklı olabilir.

Tüzel kişi, ticari ve sosyal amaçlara hizmet etmek için kurulmuş bir topluluktur. Gerçek kişiler ise, kendi iradesi ile yaptığı davranışlardan sorumludur.

Tüzel Kişi Nedir?

Tüzel kişi, hukuki boyutu olan evraklarda belirtilen devlet, dernek, okul, vakıf, şirket ve benzeri resmi topluluğun temsil hakkına sahip kişiyi tanımlar. Pek çok kişinin toplamından oluşmasına rağmen bir kurumda karar ve imza yetkisine sahip olan tek bir kişi olarak kabul edilenlere verilen addır. Kurum adına karar verme yetkisine sahip olan tüzel kişi, yasal olarak bu kuruluşların davranışlarından doğan yaptırımların da muhatabıdır.

Tüzel Kişi Türleri Nelerdir?

Tüzel kişiler “özel tüzel kişiler” ve “kamu tüzel kişileri” olarak ikiye ayrılmaktadır.

Kamu Tüzel Kişilikleri Nelerdir?

Kamu hukuku tüzel kişileri, kamu hukuku kurallarına göre kurulan ve bu çerçevede faaliyet gösteren tüzel kişilerdir. Kanunla kurulan kamu tüzel kişiler, yine kanunla varlıklarına son verilir. Kamu yararını gerçekleştirmektedir ve kamu gücü gibi üstün yetkilere sahiptir. Yüksek Öğretim Kurulu, üniversiteler, TÜBİTAK, Karayolları Genel Müdürlüğü gibi kurumlar kamu görevi yapan kamu tüzel kişilerdir.

Özel Tüzel Kişilikler Nelerdir?

Özel hukuk tüzel kişiler özel hukuk alanında faaliyet gösteren ve kamu gücünden yararlanma yetkisi olmayan kişilerdir. Kişisel çıkarlar amacıyla kurulurlar. Kurulmalarında sınırlı sayı ilkesi geçerli olduğu için kanunun belirttiği şekillerde kurulabilirler. Kişilerin serbest iradeleriyle kurulur yine onların iradesiyle sona erdirilir. Üstün yetkileri bulunmaz ve eşitlik ilkesine tabidirler.

Tüzel Kişi Örnekleri Nelerdir?

Tüzel kişi örneklerini türüne göre ayırarak şu şekilde sıralayabiliriz:

• Özel Hukuk Tüzel Kişiler: Dernekler, sendikalar, Siyasi partiler, kooperatifler, anonim şirketler, limited şirketler, kollektif şirketler.
• Kamu Tüzel Kişiler: Üniversiteler, TÜBİTAK, YÖK, Vakıflar Genel Müdürlüğü, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü, Orman Genel Müdürlüğü, Üniversiteler, SGK, BDDK, Rekabet Kurumu, Belediyeler, İETT, İSKİ, SPK.

Kimler Tüzel Kişi Olabilir?

Tüzel kişi olmak isteyen topluluklar belirlenen başvuru, denetim ve oluşum şartlarına sahip olmalıdır. Temel unsur tüzel kişilik edinme aşamalarını ve vasıfları tamamlamaktır. Sonrasında başvuru süreci detayları gerçekleştirilerek, şirketler başta olmak üzere kuruluşlar tüzel kişi vasfı kazanabilir.

Tüzel Kişilik Unsurları Nelerdir?

Türk Medeni Kanunu’na göre, tüzel kişiliğin; örgütlenme, belirli ve sürekli amaç ve hukuk düzenince tanınma olmak üzere üç unsuru bulunmaktadır.

• Örgütlenme Tüzel kişiliğin amacını gerçekleştirecek organlara sahip olması örgütlenmedir. Bir kişi ya da mal topluluğunun örgütlenmiş olması, amacını gerçekleştirecek organlara sahip olmasını gerektirmektedir. Hukuk, her bir tüzel kişi için örgütlenmeyi sağlayacak gerekli organları belirtmiştir. Bu organlar ile örgütlenmesini tamamlayan tüzel kişiler, bağımsız hale gelebilir.
• Belirli ve Sürekli Amaç Türk Medeni Kanunu’nun 47/1 hükmüne göre tüzel kişinin amacının belirli olması gereklidir. Tüzel kişiliğin belirli bir amaca sürekli hizmet için örgütlenmesi gerekir. Geçici bir amaç için kurulan kişi ya da mal topluluğu tüzel kişi teşkil edemez.
• Hukuk Düzenince Tanınma Bir tüzel kişiliğin kabul edilmesi için önemli diğer unsur da hukuk düzeninin izin vermesidir. Hukuk düzeni tarafından tanınmayan kişiler, tüzel kişilik olarak nitelendirilemez.

Tüzel Kişiliğe Sahip Şirket Türleri Hangileridir?

Anonim şirket, limited şirket, kollektif şirket ve komandit şirketler tüzel kişiliğe sahip şirket türleridir.

Şahıs Şirketi Tüzel Kişi Midir?

Şahıs şirketlerinin tüzel kişi olup olmadığı birçok kişi tarafından merak edilen bir konudur. Şahıs şirketleri kendi içinde komandit, kollektif ve adi şirketler olarak üçe ayrılır. Adi şirketler tüzel kişilik olamazlar. Ancak kollektif ve komandit şirketler tüzel kişiliklerdir. Tüzel kişilik olmasını istediğiniz şahıs şirketi için başvurunuzu eksiksiz yapmalısınız. Tüzel kişilik olabilmek için tüm kriterleri karşılamanız gereklidir. Şahıs şirketleri ile ilgili birçok detaya, “Şahıs Şirketi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey” başlıklı içeriğimizden ulaşabilirsiniz.

Tüzel Kişiliğe Sahip Şirket Kurulumu Nasıl Yapılır?

Şirket kuruluşu başvurusunda, kurulan şirketin kişilik kategorisi belirlenir ve bu kategori ile şirketler için işlem ve statü belirlenmesi yapılır. Tüzel kişiliğe sahip şirketler, statü başvuruları, şirket özelliklerinin belirlenmesi ve kanuni yükümlülüklerin sağlanması ile kurulur. Şahıs şirketi kuran ya da sahip olan kuruluşların tüzel kişilik kazanması için şirketin yapısını değiştirmesi mümkündür.

Tüzel Kişi Cezai Sorumluluklar Nelerdir?

Tüzel kişiler, tıpkı gerçek kişilerde olduğu gibi tüm hukuki ve ahlaki düzen unsurundan sorumlu tutulmaktadır. Cezai sorumlulukları Türk Ceza Kanunu tarafından belirlenir ve gerçek ve tüzel kişiler için uygulamalar farklılık gösterir. Tüzel kişilerin sorumlulukları suç faili kapsamında yer almaz. Tüzel kişi faaliyetlerini temsil eden yöneticiler, kişiliğin faaliyetlerinden sorumludur. Yani cezai süreçte tüzel kişilik temsilci ve yöneticiler bazında değerlendirilmektedir. Hukuki düzene aykırı bir durum gerçekleştiğinde tüzel kişilerin temsilciler ya da yöneticileri ayrı yargılamaya dahil edilerek cezalara ve tazminatlara tabi tutulurken, şirketlere cezai yaptırımlarda ambargo getirilebilir.

Tüzel Kişi Sorgulamaları Nelerdir?

Tüzel kişi sorgulama işlemleri şirketler çok önemlidir. e-Devlet platformu üzerinden tüzel kişi sorgulama işlemleri yapılabilmektedir. Tüzel kişiler borçlarını, cezalarını, dava ve vergi sorgulama işlemlerini yapabilirler.

Tüzel Kişi Borç Sorgulama Nasıl Yapılır?

Tüzel kişiler kurumlarının vergi borçları ve harç ödemelerine dair sorgulama işlemini e-Devlet üzerinden yapabilirler. Bu şekilde ödemeler ve vergi borçları takip altına alınabilir.

Tüzel Kişi Ceza Sorgulama Nasıl Yapılır?

Tüzel kişiler için de cezai yaptırımlar geçerlidir. Cezai süreçler de e-Devlet platformu üzerinden sorgulanabilir. Şirketlere ait ceza ve harç takip dosyaları e-Devlet’ten sorgulanabilir işlem dosyaları indirilebilir.

Tüzel Kişi Dava Sorgulama Nasıl Yapılır?

Tüzel kişiliği olan kuruluşlar dava süreçlerinde taraf olarak yer alabilir. Dava dosyaları ve davalı oldukları süreçleri e-Devlet üzerinden sorgulayabilir ve süreçlerden haberdar olabilirler.

Tüzel Kişi Vergi No Sorgulama Nasıl Yapılır?

Tüzel kişiler vergi numaralarını öğrenme ihtiyacıyla sıklıkla karşılaşabilir. Bu durumda tüzel kişi vergi numarası sorgulama taleplerini yine e-Devlet üzerinden yapabilirler.