Freelance Çalışanların Ödemesi Gereken Vergiler

Gelişen teknolojiyle birlikte pandeminin de etkisiyle birlikte tüm sektörlerde serbest çalışma yani freelance çalışma durumu benimsenmeye başladı. Kendi işini kurmak isteyen ya da herhangi bir ofise, mesai saatine bağlı olmadan dilediği gibi çalışmak isteyenler freelance modelini tercih ediyor. Freelance çalışanlar çeşitli sektörlerde tamamen kendileri için ve birden fazla müşteri ile birlikte çalışmaktadırlar. İşverenlerle uzun dönemli anlaşmalar yapmadan, kısa vadeli projelerle işlerini yürütmektedirler. Bu gibi özellikleriyle son zamanlarda pek çok kişinin ilgisini çeken freelance çalışma modelinde akılları en çok karıştıran konu vergilendirmedir. Freelance çalışanlar hangi vergileri öder? Şirket kurmak zorundalar mı? Bu ve bunun gibi sorulara bu yazımızda yanıt aradık.

Freelance Çalışma Nedir?

Freelance çalışma, herhangi bir işyerine bağlı olmadan, ofise ihtiyaç duymadan ve mesai saati sınırlaması olmadan bağımsız çalışmaya denir. Özet olarak “serbest çalışma” da diyebiliriz. Teknolojinin de gelişmesiyle birlikte freelance çalışma sistemine olan ilgi de artmıştır. İnsanlar, bilgisayarlarını yanında taşıyarak diledikleri yerden diledikleri kadar çalışabilmektedir.

“Freelancer” olarak adlandırılan bu çalışanlar, işlerinin teslim saatini aksatmadıkları sürece kendi çalışma saatlerini belirleyebilir. Yetenekleri ve deneyimleri doğrultusunda işler yapan freelancerlar, iş yüklerini de kendileri ayarlayabilmektedir. Ayrıca birden fazla gelir kaynağı bularak, birkaç işletme veya şirket için çalışmalar yapabilirler. Bu da tek bir gelir kaynağına bağlı kalmadan kazançlarını artırma fırsatı sunar.

Freelance Türkçe Karşılığı Nedir?

Freelance kelimesinin Türkçe karşılığı “serbest çalışma” ya da “bağımsız çalışma” anlamındadır.

Hangi İşler Freelance Olarak Yürütülebilir?

Freelance olarak yapılabilecek işlerin sayısı çok fazladır. Pek çok meslek günümüzde freelance çalışma şeklinde yapılabilmektedir. Freelance işlerin en popüleri yazılımdır. Yazılımcılar anlaştıkları birkaç işletme için freelance olarak yazılım hizmet verebilmektedir. Onun dışında metin yazarlığı da en çok yapılan freelance işlerden biridir. SEO odaklı, şirketlerin marka değerine katkı sağlayan, görünürlüğünü artıran yazılar yazan editörler ve yazarlar da freelancer olarak çalışabilmektedir.

Teknolojik gelişmeler ve pandeminin ardından hayatımıza giren online kurslar sayesinde de freelancer eğitmen sayısı artmıştır. Bunların dışında grafikerlik, sosyal medya uzmanlığı, tercümanlık, fotoğrafçılık, video editörlük alanları da freelance çalışma sistemine uygun iş alanları arasındadır.

Freelance Çalışanlar İçin Vergi Zorunluluğu Var Mıdır?

Freelance çalışmanın, serbest tarzda bir çalışma sistemi olduğu için vergiye tabi olmadığına dair yanlış bir bilgi var. Kişilerin yaptıkları işler karşılığında fatura kesmeleri gerekiyor. Ayrıca freelancer olan kişiler yaptıkları işten elde ettikleri gelir üzerinden vergi ödemekle yükümlüdür. Freelance çalışmaların dahil olabileceği 2 tür kazanç vardır:

• Serbest Meslek Kazancı: Sunduğunuz hizmet süreklilik içeriyorsa, yaptığınız iş serbest meslek kazancına girer ve bu kapsamda vergilendirilir.
• Arızi yani Süreklilik İçermeyen Kazanç: Tek seferlik olmak üzere freelance hizmeti sunuyorsanız ise bu kazanç 58.000 TL’nin altında ise vergilendirilmez. Hizmeti alan müşteri, sizin adınıza gider pusulası düzenler ve stopaj öder.

Freelance İşlerde Vergilendirme Nasıl Yapılır?

Bir vatandaşın devlete karşı en büyük sorumluluklarından bir tanesi vergilerini düzenli ve usulüne uygun olarak ödemesidir. Freelance iş yapmak isteyenlerin en çok kafasını karıştıran durumlardan biri de budur. Freelance işlerden önce elde edilen kazancın niteliği tespit edilmeli, daha sonra bu sonuca göre gelirin nasıl vergilendirileceği ortaya çıkarılmalıdır. Bu kapsamda yukarıda bahsettiğimiz serbest meslek kazancı ya da arızi kazanç ayrımı devreye girmektedir. Arızi kazançlarda devamlılık olmadığı için yıllık toplam 58.000 TL’ye kadar olan gelir vergiden istisnadır. Ancak süreklilik varsa serbest meslek kazancı söz konusudur ve freelance çalışan fatura kesmek zorundadır.

Freelance Çalışanlar Şahıs Şirketi Açmak Zorunda Mı?

Freelance çalışanların şahıs şirket açma zorunluluğu yoktur. Ancak fatura kesmek için kullanılan yöntemlerden birisi şahıs şirketi sahibi olmaktır. Şahıs şirketi aracılığı ile tek başınıza fatura kesebilir ve vergi beyanı yapabilirsiniz. Şahıs şirketlerinin elde ettiği gelirler, şahıs şirketine uygulanan gelir vergisi oranında vergilendirilir. Bu oranlar 2022 itibariyle şu şekildedir;

Elde Edilen Kazanç ve Gelir: Vergi Oranı

-32.000 TL’ye kadar: %15

-70.000 TL’nin 32.000 TL’si için 4.800 TL, fazlası: %20

-170.000 TL’nin 70.000 TL’si için 12.400 TL (ücret gelirlerinde 250.000 TL’nin 70.000 TL’si için 12.400 TL), fazlası: %27

-880.000 TL’nin 170.000 TL’si için 39.400 TL (ücret gelirlerinde 880.000 TL’nin 250.000 TL’si için 61.000 TL), fazlası: %35

-880.000 TL’den fazlasının 880.000 TL’si için 287.900 TL (ücret gelirlerinde 880.000 TL’den fazlasının 880.000 TL’si için 281.500 TL), fazlası: %40

Şahıs Şirketi Faturası Nedir?

Şahıs şirketleri de diğer şirketlerin (anonim ve limited şirketler) olduğu gibi fatura kesmekle mükelleftir. Şahıs şirketleri dilerse kağıt dilerse de elektronik ortamda e-fatura kesebilirler.

Freelance Çalışanlar İçin Şahıs Şirketi Nasıl Kurulur?

Şahıs şirketi hem mali müşavir yardımıyla hem de İnteraktif Vergi Dairesi üzerinden bireysel olarak başvuru yaparak kurulabilir. Şahıs şirketi kurma adımlarına, başvuru aşamasında gerekli belgelere, şahıs şirketi kurma maliyetlerine, “Şahıs Şirketi Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.

Serbest Meslek Makbuzu Nedir?

Şahıs şirketi olmayanlar ise serbest meslek makbuzu ile gelir vergilerini ödeyebilirler. Serbest meslek makbuzu ile fatura kesimi ve vergi ödemesi yapılabiliyor. Serbest meslek makbuzu kesebilmek için öncelikle vergi dairesinden meslek mükellefiyeti açtırmak gerekiyor. Daha sonra anlaşmalı matbaalar aracılığı ile serbest meslek makbuzları bastırılıp, verilen hizmet için bu makbuzlar doldurulabilir. Doldurulan makbuzun aslı müşteriye verilerek hizmet bedeli alınır. Bu belgenin faturadan farkı %20’lik stopaj kesintisidir. Yani müşteri hizmet bedeli dışında bir de %20 stopaj vergisi ödemekle yükümlüdür. Stopaj vergisini müşteri, %18’lik KDV’yi ise ödemeyi alan freelancerın ödemesi gerekmektedir.

Gider Pusulası Nedir?

Bir diğer fatura kesme yöntemi ise gider pusulasıdır. Ancak gider pusulası yalnızca arızi kazançlar için düzenlenebilmektedir. Arızi kazanç, sürekliliği olmayan, tek seferlik ve miktarı 40.000 TL’nin altında olan kazançları kapsamaktadır. Vergi Usul Kanunu’nda gider pusulası ile ilgili, “Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, geliri basit usulde tespit edilenler, defter tutmak zorunda olan serbest meslek erbabının ve çiftçilerin; vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia içinde tanzim edip işi yapana veya satana imza ettirecekleri gider pusulası, vergiden muaf esnaf tarafından verilmiş fatura hükmündedir” ifadeleri yer almaktadır. Ayrıca gider pusulasında %10 stopaj ve %10 KDV kesintisi uygulanmaktadır.

Proforma Fatura Nedir?

Proforma fatura, teklif faturası olarak bilinir. Ön fatura niteliğindeki bu fatura, alım yapılacak durumlarda teklif ve planlama zamanlarında kullanılır. Alım için izin ve peşinat alınması gereken durumlarda satıcı talep edebilir. Hakkında herhangi bir düzenleme bulunmayan bu faturayı her şirket kendi ihtiyacına uygun olarak düzenleyebilir. Dış ticarette kullanılan proforma fatura, uluslararası satış sözleşmesi olarak da adlandırılır. Bu belge hazırlanırken mutlaka “Proforma Fatura” başlığı kullanılmalıdır.

Freelance Çalışanlar Hangi Durumlarda Vergi Ödemez?

Freelancer çalışanlar, arızi kazançlarda elde ettikleri gelir 58.000 TL’nin altında ise vergi ödemezler. Ayrıca şahıs şirketi kuran ve 29 yaş altında olan freelancerlar Genç Girişimci Desteği‘nden yararlanabilir. Bu destek kapsamında 18-29 yaş arası gençler, 3 yıl boyunca yıllık 75 bin TL’ye kadar elde ettikleri kazanç için vergiden muaftır.

Kazancı Yurt Dışından Olan Freelance Çalışanlar Vergi Ödemek Zorunda Mı?

Yurt dışında olan bir işletmeye freelance çalışma hizmeti veriyorsanız, vergi ödeme durumu hakkında bilgi sahibi olmak için firma ile yaptığınız sözleşmeye dikkat etmelisiniz. Yurt dışına yapılan freelance işlerde vergi ödemeden muaf olmanız için;

• Çalıştığınız firmanın Türkiye’de faaliyeti yoksa ya da burada gelir sağlamıyorsa,
• Firmanız verginizi bulunduğu ülkeye veriyorsa,
• Kazandığınız ücret yurt dışındaki bir hesapta ise vergiden muaf olabilirsiniz. Bu şartlar dışında yukarıda belirttiğimiz şekilde vergi ödemekle yükümlü olursunuz.

Freelance Çalışanlar Gelirlerini Vergilendirmezse Ne Olur?

Freelance çalışmalarınızdan elde edeceğiniz kazancı vergilendirmemeniz durumunda yani serbest meslek makbuzu veya fatura düzenlemediğiniz durumda özel usulsüzlük cezası alırsınız. Cezaların tutarları her yıl Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından açıklanmaktadır. Ayrıca yıllık gelir vergisi beyannamesi, geçici vergi beyannamesi, KDV beyannamesi gibi beyannameleri de iletmediğiniz bunlar için de ceza alırsınız. Bu vergilerin ödemesi çıkmasa bile beyanname düzenlemeniz gerekmektedir. Bu beyannamelerin beyan edilmediği durumlarda usulsüzlük, özel usulsüzlük ve vergi ziyaı cezaları uygulanır.